İbn-i Arabî Hz. Allah Kimleri Sever?’den Yansımalar-4

www.sufizmveinsan.com
 
 

Kitabın Adı: ALLAH KİMLERİ SEVER?

                  İNSAN-I KÂMİL

                  AHLAK NASIL GÜZELLEŞİR?

Müellifi    :   İbn ARABÎ (1165-1240)

Çeviri      :  Ekrem DEMİRLİ

Yayınevi  :  Hayykitap Yayınları – İstanbul – 0212 352 00 50

Yansıtan  :  Hamdi CENİK

www.sufizmveinsan.com

Dördüncü Bölüm:

AKLIN TÜRLERİ VE KISIMLARI

A-İyi Huylar:

1-İffet:

İffet, nefsi arzulardan alıkoymak, onu bedenin isteyeceği ve sağlığına zarar vermeyeceği şeylerle yetinmeye zorlamak, (bedenin ihtiyaçlarını karşılarken) bütün hazlarda aşırılıktan ve büsbütün cimrilikten kaçınmak, orta kararı tutturmak demektir. (49)

2-Kanaat ve Tutumluluk:

Kanaat eldekiyle yetinme duygusudur.

Kanatın kanaat olması, insanın mala ve makama arzusu ve meyli varken onları bırakmasını gerektirir.

Tutumluluk saçıp dağıtmaktan insanın kendisini korumasıdır. Alay etmekten, çirkin davranışlardan, alaycı insanlarla oturup kalkmaktan, onların meclislerinde bulunmaktan uzak durmak, dili sövme-saymadan korumak, kötü sözleri ve çirkin şeyleri zikretmemek, bayağı bir karakter sahibi olmaktan uzaklaşmak, bu gibi davranışların bulunduğu yerlerde dolaşmaktan ve kötü insanlarla oturup kalkmaktan sakınmak tutumluluk erdeminin bir yönüdür.

Tutumlu olmanın bir yönü, bayağı-değersiz insanlardan ve onlarla dostluk kurmaktan ve oturup kalkmaktan uzak durmaktır. (50,51)

3-Hoşgörü:

Hilm, öfken şiddetli olduğu ve gücün yettiği halde, intikam almayı bırakman demektir. (51)

4-Ağırbaşlılık:

Erdemlerden birisi de vakar,  yani ağırbaşlılıktır. Ağırbaşlılık, insanın kendisini gereksiz yere ve yanlış konularda konuşmaktan, hareket gerekmediği yerlerde hareket ve işaret etmekten engellemek; az sinirlenmek, soru sorulduğunda kulak vermek, cevabını dinlemek, bütün işlerde koşuşturmaktan ve acele hareket etmekten kendini engellemektir. (52)

5-Sevgi ve Dostluk:

Erdemlerden birisi (sevmek ve dostluk anlamındaki) meveddettir. Meveddet, arzuya uymadan dengeli bir şekilde sevmek demektir. İnsan erdem sahiplerini, beğenilen kimseleri, ağırbaşlı, saygın ve olgun insanları severse kendisine faydası dokunur. (52)

6-Acıma Duygusu / Merhamet:

Merhamet gerçekte, merhamet duyulan insanı sevmek demektir. BU sevgi ise, merhameti doğuran endişe ve üzüntüyle birlikte bulunur. (53)

7-Vefakârlık:

Vefa insanın kendisini bağladığı ahit ve sözlerinde kararlı ve sabırlı olması, kendisine zarar verse bile, taahhüdünün gereğini yerine getirmesi demektir. İnsanın taahhüdüne vefa göstermesi nedeniyle –az da olsa- bir sıkıntıyla karşılaşmıyorsa yaptığı şey vefa sayılmaz. Nefsini yükümlü kıldığı şeyi yerine getirdiğinde kendisine zarar verdiği ölçüde vefalı olmuş demektir. (53)

8-Emanete Riayet ve Sır Saklama:

Emaneti yerine getirmek; insanın malını ve başka şeylerini kullandığı işlerde iffeti gözetmesi demektir. Bunun yanı sıra, kendisine emanet edilen, verilen işlere karşı iffetli olması, gücü yettiği halde onlara bir halel getirmemesi, kendisine bırakılan şeyi sahibine ulaştırmasıdır.

Sır saklamak ise ağırbaşlılık ve emaneti yerine getirme erdemlerinin bileşimidir. Çünkü sırrı yaymak, gereksiz ve lüzumsuz konuşmaktan, yani gevezelikten kaynaklanır. Geveze aslında ağırbaşlı da değildir. (54)

9-Alçakgönüllülük:

Alçakgönüllülük, başkan gibi davranma özelliğini bırakmak, boynu bükük durmak, ikramda abartı ve fazlayı sevmemek demektir. Bunun yanı sıra alçakgönüllülük; insanın sahip olduğu erdemleri, mal ve makam gibi meziyetleriyle methedilmeyi sevmemesi, kendini beğenme ve başkasını küçümseme duygusundan uzaklaşması anlamına gelir. (55)

10-Güler Yüzlülük:

Güler yüzlülük insanın sevdikleriyle, arkadaşlarıyla, dostlarıyla, tanışlarıyla karşılaştığında mutluluk göstermesi ve tebessüm etmesidir. (55)

 

 

 
 
Yansıtan: Hamdi Cenik
İstanbul - 24.09.2009
hamdicenik@hotmail.com
http://sufizmveinsan.com