Kitabın Adı: ALLAH KİMLERİ SEVER?

                  İNSAN-I KÂMİL

                  AHLAK NASIL GÜZELLEŞİR?

Müellifi    :   İbn ARABÎ (1165-1240)

Çeviri      :  Ekrem DEMİRLİ

Yayınevi  :  Hayykitap Yayınları – İstanbul – 0212 352 00 50

Yansıtan  :  Hamdi CENİK

www.sufizmveinsan.com

Beşinci Bölüm:

11-Doğru Söyleme:

Erdemlerden biri de doğru sözlülüktür. Doğru sözlülük bir şeyi gerçekte bulunduğu hale ve duruma göre bildirmek demektir. Doğru sözlülük korkutucu bir zarara yol açmadığı sürece beğenilen bir huydur. İşlemiş olduğu bir günah kendisine sorulduğunda insanın doğru cevap vermesi yerinde değildir.

Aynı şekilde yaptığı ve gizlediği bir iyilik kendisine sorulduğunda doğru söylemesi de iyi değildir. Ya da acı bir şekilde cezalandırılacağı bir suç kendisine sorulduğunda doğru söylemesi de uygun değildir. (56)

12-İyi Niyet:

İyi niyet bütün insanlara karşı iyilik beslemek, çirkin davranışlardan sakınmak, dedikodu, hile ve aldatmadan uzak durmak demektir. Aranılan bir huydur. (56)

13-Cömertlik:

Cömertlik, istenmeden, bir hak ediş söz konusu olmaksızın malı vermektir. Bu davranış, israf ve savurganlığa yol açmadığı sürece beğenilen bir huydur. Çünkü eldeki her şeyi hak etmeyen kimselere dağıtan kimse, cömert değil, savurgan ve müsrif diye isimlendirilir. (57)

14-Cesaret:

Cesaret, gerek duyulduğunda, sevimsiz işlere ve tehlikelere atılmak, korku anlarında atılganlığı korumak, ölümü hafife almak demektir. (57)

15-İyiliklerde Rekabet:

Yarışma duygusu, insanın herhangi bir konuda başkasına benzemek için kendisini zorlamasıdır. Kişi daha üstün bir dereceye yükselmek için gayret gösterir.

Bu huy, erdemler, üstün ahlakî mertebeler ve insana saygınlık ve kıymet kazandıran şeyler hakkında olduğunda güzeldir. Fakat arzulara uymada, hazlarda, süslenmede, güzel elbiseler giyinmede yarışmak son derece sevimsiz ve çirkindir. (58)

16-Sabretme:

Sıkıntı anında sabırlı olmak: Bu huy, ağırbaşlılık ve cesaretin bileşiminden oluşur.

17-Himmet Büyüklüğü:

Himmet büyüklüğü, maksada ulaşmanın dışındaki bütün işleri küçümsemek, üstün mertebeleri istemek, orta durumdaki işleri hafife almak, sonları talep etmek, sahip olduğu şeyi önemsiz görmek, başa kakmadan ve aşırılığa gitmeden kendisinden isteyen kimseye ikramda bulunmaktır.

18-Adalet:

Adalet, dengenin ayrılmaz parçası olan orta karardır. Adalet, her şeyi yerli yerinde ve vakti zamanında, israf ve cimrilik yapmaksızın, öne almaksızın veya geciktirmeksizin, olması gerektiği ölçüde ve biçimde kullanmak ve yapmak demektir. (59)

KÖTÜ HUYLAR:

1-Fücûr ve Günahkârlık:

Fücûr, insanın kendisini arzularına bırakması, onları çokça yapması, hazların peşinden gitmesi, hazlara dalması, taşkınlıklar yapması ve onları sıkılmadan göstermesi demektir. Kısaca fücûr,arzularda aşırılık ve taşkınlık demektir.(59,60)

2-Tamahkârlık:

Tamahkârlık, mal toplama, biriktirme, her yönden onu elde etme hırsıdır. (60)

3-Dağıtmak:

Dağıtmak, saygınlığı kaybetmek, alay etmekle ve boş şeylerle ilgilenmek, sefihlere karşı haşır neşir olmak, Ayaktakımından alaycı ve taşkınlık yapan insanlarla oturup kalkmak, kötü sözler söylemek, boş ve anlamsız şakalar yapmak, sokaklarda ve yol başlarında oturmak, çirkin kazançlar peşinde koşmak, süfiliğinden dolayı alçakgönüllü davranmaktır. (60)

4-Sefihlik:

Sefihlik, bağışlama duygusunun zıddıdır. Sefihlik, en basit konulardan bile hızla öfkelenmek ve kavgaya tutuşmak, kendisine eziyet veren kimseyi süratle cezalandırmak ve karşılık vermek, cezalandırmada ölçüyü kaçırmak, en küçük bir zarardan dolayı bile feryat figan etmek, kaba-saba biçimde sövmek demektir. (61)

5-Boş Konuşma:

Gevezelik, gereksiz yere çok konuşmak ve hareket etmek, çok gülmek, herhangi bir çekimserlik olmaksızın atılgan davranmak ve hemen cevap vermektir. (61)

6-Aşırı Sevgi:

Aşk insanı taşkınlığa, günahlar işlemeye, çokça açılıp saçılmaya, utanma duygusunun azalmasına sevk ederken, aynı zamanda insana bayağı alışkanlıklar da kazandırabilir. (62)