|
Evet, dikkat! Aşağıda internetten gelebilecek nerdeyse
bütün tehlikeleri verip sizi uyanık olmaya davet
ediyorum. Çocuğunuz internetteyken nelerle
karşılaşabileceğini bilin ve ona göre bir tavır takının.
Çocuğunuz bilgisayar başında vakit geçirirken: “Aman,
dışarıda serserilik edeceğine bilgisayarda oyun
oynuyor.” diye düşünmeyin. Unutmayın ki 0 900 ‘lü
hatlarda masal vesaire numaralarını çocuklar
reklâmlardan ezberleyip ailelerini oldukça zor durumlara
sokmuşlardı telefon faturası adı altında.
Şimdi arkanıza yaslanın ve sağdan soldan, olmuş ve
olabilecek birçok tehlikeli durum önünüze gelmişken
okuyup tecrübe kazanın. Hem de başınıza gelmeden.
— ilk olarak, interneti ciddiye alın!
— Şifrelerinizi doğum tarihi, isminiz, okul numaranız,
telefon numaranız gibi kolay tespit edilebilir
kombinasyonlardan seçmeyin. Şifrelerinizde sayı, yazı,
karakterler ve büyük, küçük harfleri de kullanın.
Minimum 8-10 karakterden oluşan şifreler kullanın.
— Web sitelerinde şifreniz bu bilgisayarda saklansın mı?
Ve benzeri sorular geliyorsa bu seçeneği seçmeyin her
seferinde şifrenizi tekrar girmeyi tercih edin.
— Şifre hatırlatma sorularınızı ve cevaplarınızı kolay
tahmin edilebilir ve bulunabilir kelime ve cümlelerden
seçmeyin. Kayıt esnasında istenen alternatif e-mail
adresi bölümünü mutlaka doldurun. Ve o e-mail adresleri
faal durumda olsun. Aksi taktirde bir işe yaramaz.
— Bilgisayarınızda mutlaka güncel bir anti virüs
programı ve internet saldırılarından korunmak için
firewall programı kurun.
— Ebeveyn koruma sistemini etkinleştirin.
— Kablosuz modem kullanıyorsanız mutlaka kablosuz modem
ayarlarında erişim filtrelemesi ve/veya şifreleme
seçeneklerini etkinleştirin.
— Çocuklarınızı internetten uzaklaştırmaya çalışmayın,
interneti nasıl güvenli kullanacaklarını öğretin.
— Facebook, myspace ve diğer sosyal network sitelerinde
özel bilgilerinizi paylaşıma açmayın.
— İşletim sisteminiz ne olursa olsun mutlaka
güncellemeleri kontrol edin ve kurun Microsoft için
otomatik güncelleştirme seçeneklerini açın.
— Web maillerinde bu hesabın size ait olduğunu
kanıtlayacak bilgilere sahip olun. Mail klasörleriniz,
hesabınızı ilk aktif hale getirdiğiniz tarih, gibi…
— Tanımadığınız kişilerden gelen e-postaları ve
eklerini açmayın. E-posta yazılımlarındaki otomatik
önizleme seçeneğini kullanmamaya çalışın.
— Mesajlaşma yazılımlarında tam olarak emin olmadığınız
kişileri mesajlaşma listenize eklemeyin.
— Halka açık alanlarda mümkün olduğunca bankacılık
işlemleri gibi kritik işlemleri yapmamaya çalışın ve
masadan kalkarken mutlaka “Oturumu Kapat” veya “Sign
Out” seçeneğiyle girdiğiniz site ve mesajlaşma
yazılımlarından çıkın.
— Mesajlaşma yazılımlarıyla gelen veya e-posta ile
gelen bağış isteklerini çok iyi kontrol ederek bağış
yapın. Ya da bağış için başka yöntemler seçin.
— Kolay para kazanmaya yönelik e-postaları dikkate
almayın. (Örneğin geçen hafta gelen bir e-mail çok
komikti: Bill Gates’ten gelen bir mesajı 10 kişiye
gönderirsem hesabıma para yatıracaklarını söylüyorlardı
veya gelen mesajı 10 kişiye göndermezsem uğursuzluğun
beni bulacağı veya gönderirsem hayatımın değişeceği gibi
mailler geliyor.)
-Çocuklar
ve internet ile ilgili sık sorulan sorular:
Anne babalar özellikle çocuklarınıza aşağıdaki uyarıları
öğretin!
— Çocuklarınıza kim ararsa arasın;
a. * MSN Şifresi
b. *Posta şifresi
c. *Banka şifresi
d. *Anne kızlık soyadı
e. *Ev Adresi
f. *Anne-babaya ait iş bilgileri,
konularında kesinlikle kimseyle bu bilgileri
paylaşmamalarını öğretin. Bu bilgileri isteyenler
öğretmen, polis, belediye gibi unvanları kullansalar
dahi bu bilgileri vermemelerini söyleyin. Çünkü hiçbir
kişi sizden msn şifrenizi istemez (Eğer kötü niyetli
değilse) veya özel sorular sormaz.
—Çocuklarınıza internet üzerinden kesinlikle
resimlerini paylaşmamalarını veya resim gönderirken çok
dikkat etmeleri gerektiğini öğretin. Özellikle
mesajlaşma yazılımları üzerinden resim veya özel
bilgilerini gönderirken dikkat etsinler. Karşıda mesaj
gönderdikleri kişinin arkadaşları olduğundan emin
olamazlar.
—İnternet siteleri veya mesajlaşma yazılımları
üzerinden gelen rahatsız edici sorular ile
karşılaşırlarsa hemen sizlere haber versinler.
—Banka, telefon şirketi, okul vb yerlerden aradıklarını
ve hediye için v.b. nedenlerle bilgilerinize ihtiyaç
duyduklarını söyleyen telefonlar alırlarsa karşıdaki
kişiden telefon numaralarını istesinler ve size haber
versinler.
—Çocuklarınız üye oldukları sitelerden gelen
e-postaları dikkatle okusunlar. Şifre yeniden belirleme,
hediye kazandınız vb mesajlarda gerekirse üye oldukları
site yöneticilerine mesaj atıp böyle bir mail atıp
atmadıklarını öğrensinler.
—Mesajlarla gelen “Biz terörle savaşıyoruz..” benzeri
mesajların sonunda “eğer bize katılmak ve destek vermek
için antivirüs programınızı kaldırıp şu programı
yükleyin…” diye mesajlar geliyorsa kesinlikle bu
mesajları dikkate almasınlar. Antivirüs programlarını
kaldırmasınlar.
—Güvenliği yüksek sitelerde normal klavye yerine ekran
klavyesi vardır. Çocuklarımız bu klavyeyi kullanmaya
alışmalı, bu sayede normal klavyede yazdıklarınızı
kaydeden programlardan da korunmuş olursunuz.
Şifreleriniz daha güvende olur.
— Kullandığınız bilgisayarlarda mutlaka antivirüs
programı, kişisel firewall (internetten gelen
saldırıları engelleyen program) ve ek güvenlik
yazılımları olmalı. Bu yazılımları bulunduğunuz
bölgedeki tekno marketler ve bilgisayar şirketlerinden
çok uygun fiyatla satın alabilirsiniz.
—Ve en önemlisi: Yukarıda anlattığımız güvenlik
önlemlerine anne-babalar öncelikle siz uymalısınız ki
çocuklarınızı internetten gelen tehlikelerden
koruyabilin.
— Google Adwords, Paypall gibi hesaplarınız varsa mail
ile “hesabınız kapatıldı yenilemeniz lazım, hesabınızı
başkası kullanıyor şifrenizi tekrar belirlemek için şu
linke tıklayın” gibi mesajlar gelebilir. Kesinlikle bu
linklere tıklamayın.
— Elektronik postalarınızda güvenliği üst seviyeye
çıkarmak için dijital imza kullanın.
( http://www.e-guven.com.tr,http://www.turktrust.com.tr)
— Elektronik ticaret işlemlerinde sitenin
güvenilirliğinden eminseniz bile http ile başlayan
ekranlarda bilgilerinizi girmeye özen gösterin.
(
http://www.tbb.org.tr/turkce/guvenlik/internet%20bankaciligi%20ve%20guvenlik.htm)
— Mesajlaşma yazışmaları üzerinden gelen kontör isteği,
para isteği gibi istekler arkadaşınızdan bile gelse
yanıt vermeyin arkadaşınızı telefonla arayıp bilginin
doğruluğunu mutlaka kontrol edin.
— Şifre, parola, hesap numarası gibi bilgilerinizi
bilgisayarınızda (Excel, word v.b formatlarda)
saklamayın.
Kaynak:
http://www.bilisimruzgari.com/default.asp?L=TR&mid=218&metid=889 |
