|
Bu soru Kopenhagen daki bir Üniversitenin fizik
sınavından alınmıştır:
'Bir gökdelenin yüksekliğini barometre ile nasıl
bulursunuz, anlatınız.'
Öğrencilerden birinin cevabi: 'Barometrenin ucuna bir ip
bağlarsınız.
sonra gökdelenin tepesinden asıp sallarsınız. Barometre
yere değdiğinde
ipin boyuyla barometrenin boyunun toplamı gökdelenin
yüksekliğini
verecektir.' Bu oldukça orijinal cevap hocayı çileden
çıkartmaya yetti ve öğrenci dersten kaldı. Öğrenci
cevabinin doğruluğu konusunda
itirazda bulundu ve Üniversite durumu çözmek için başka
bir hoca gönderdi.
Bu noktada öğrenci hakkında ne düşünürdünüz? Sizin
kararınız ne olurdu ?
Çocuk kalmalı mi geçmeli mi ?
Yeni hoca, cevabın aslında doğru olduğuna fakat kayda
değer bir fizik bilgisinin varlığını göstermediğine
karar verdi. Sorunu çözmek üzere ;
Öğrencinin en azından asgari bir temel fizik bilgisi
olup olmadığını
anlamak için ona altı dakika vererek sorunun sözlü
cevabını vermesi
kararını aldı. İlk beş dakika genç sessizliğe gömüldü.
Alnı
düşünceden kırış kırış olmuştu. Hoca zamanın tükenmekte
olduğunu
hatırlattığında genç çeşitli cevaplarının olduğunu fakat
hangisini kullanacağına karar
veremediğini söyledi. Tekrar acele etmesi tavsiye
edilince genç söyle cevapladı:
'İlk olarak, barometreyi gökdelenin tepesine çıkartıp
kenarından aşağı bırakıp yere inene kadar geçen süreyi
ölçersiniz. Binanın
yüksekliği (H=0.5 x g x t kare) formülü uygulanarak
hesaplanabilir. Fakat
barometre için kotu bir seçim...'
'Veya güneş parlıyorsa, barometrenin yüksekliğini
ölçersiniz. Sonra onu bir yere dikip gölge uzunluğunu ve
sonra da gökdelenin gölge uzunluğunu ölçebilirsiniz.
Bundan sonrası basit bir orantıyı çözmek olacaktır'
'Fakat bu konuda gök bilimsel bir cevap istiyorsanız
barometrenin ucuna bir sicim bağlayıp onu bir sarkaç
gibi sallandırabilirsiniz ;
önce yer seviyesinde daha sonra da gökdelenin tepesinde.
Yüksekliği
T=2pi kare kök (I /g) formülündeki farktan yararlanarak
bulabilirsiniz. '
'Yahut da gökdelenin dışarısında bir yangın çıkış
merdiveni varsa
barometreyi bir cetvel gibi kullanarak yukarıya çıkarken
gökdelenin boyunu
barometre yüksekliği biriminden sayıp bunları
toplayabilirsiniz. '
'Eğer ille de ***ICI olmak istiyorsanız, tabii ki
barometre ile gökdelenin tepesindeki ve yer
seviyesindeki basıncı ölçer milibar cinsinden çıkan
farkı feet'e çevirebilirsiniz ve yüksekliği
bulursunuz.'
'Ancak bizler daima zihnin bağımsızlığı ve bilimsel
metotlar kullanma konusunda teşvik edildiğimiz içindir
ki en iyi yol şüphesiz hademenin kapısını çalmak ve yeni
bir barometre isteyip istemediğini sorarak gökdelenin
yüksekliğini söylemesi durumunda ona bu barometreyi
vereceğimizi söylemek olurdu.'
Simdi genci dinledikten sonra hala ayni şeyi mi
düşünüyorsunuz? Geçmeli mi kalmalı mı ?
Öğrencinin adı : Niels Bohr, Fizik'te Nobel ödülü
kazanan tek Danimarkalı. |
