İçinde bulunduğumuz çağa bilgisayar çağı
deniyor. İlkokulda öyle öğrenmiştik. Ve
etrafınızı dikkatlice okursanız
görürsünüz ki bu son derece doğal bir
durum haline geliyor ve bilgisayar aleni
bir araç olmuyor. Bu arada gençler bu
teknolojik araçların olmadığı durumu
hayal bile edemezken dedelerimiz 3G-
görüntülü cep telefonu kullanıyorlar.
Onlar bilgisayarın, telefonun, faksın,
televizyonun olmadığı zamanlardan
geliyorlar. Fakat onların çocukları öyle
tasarımlar yaptılar, öyle çok çalıştılar
ki sadece bir nesil içinde ne kadar çok
teknolojik icat yapıldı ve bazılarının
esamisi okunmaz oldu tıpkı walkman’ ler
gibi. Bu başarı teknoloji ve tasarımın
en hızlı şekilde birleşiminden ortaya
çıkmıştır.
Günümüzde teknoloji; temel ve uygulamalı
bilimlerin verilerinin yaratıcı süreçler
içerisinde üretime dönüştürülmesini,
kullanımını ve toplumsal etkilerinin
çözümlenmesini kapsayan bir süreç olarak
tanımlanmaktadır. Bu yaklaşım,
teknolojinin toplumsal her türlü
etkinliğin içinde bir süreç olarak yer
aldığı gerçeğini vurgular. Teknoloji,
insan hayatının kalitesini artırmak
amacıyla yaratıcılık ve zekânın; bilim,
sanat, mühendislik, ekonomi ve sosyal
çalışmayla oluşturulan bir bireşimidir.
Herhangi bir şeyi daha iyi, daha hızlı,
daha kolay, daha ekonomik ve daha
verimli yapma girişimidir.
Tasarım, zihinde canlandırılan biçimdir.
Bu tanımlamada zihinsel süreçlerin
kullanımı ön plana çıkmaktadır.
Farklılıkları bulma, hayal kurma,
sorgulama, yaratıcı düşünme, eleştirel
düşünme, akıl yürütme gibi üst düzey
zihinsel süreçlerin tasarım yapmada
önemli bir yeri vardır.
Teknoloji ve tasarım ürün geliştirme
sürecine yönelik olduğundan ve insan
hayatını doğrudan etkilediğinden
birlikte ele alınmalıdır. Teknoloji ve
tasarım birbirini doğrudan etkileyen
kavramlardır. İkisi arasındaki ilişki
özne ile nesne arasındaki ilişki
gibidir. Bu ilişkide öncelikli zihinsel
süreç olarak yaratıcılık, karşımıza
çıkmaktadır.
Teknoloji ve tasarım ilişkisinin
geliştirilmesi bireyin yaratıcılık
düzeyinin geliştirilmesi ile mümkün
olabilir. Yaratıcılığın
geliştirilebilmesi dış uyarılara açık ve
alıcı olmakla birlikte duygu, istek,
hayal gücü ve iç tepkilerinin de
bilincinde olmasını gerektirmektedir.
Teknoloji ve Tasarım dersinin verileceği
yaş grubunun en önemli özelliği, gruba
ait olma ve grup üyeleri içinde etkili
olma isteğidir. Bu durum yaratıcılığı
engelleyen bir etken olarak karşımıza
çıkmaktadır. Ancak uygun şekilde
motivasyonun sağlanması, grup
dinamiğinin, hayal gücünün ve iş
birliğinin geliştirilmesi ve bunu
sağlayacak öğretim süreçlerinin
kullanılması bu durumu olumlu hâle
dönüştürür.
Teknoloji Nedir?
Aşağıda teknolojinin ne olduğunu tam
karşılamaya çalışan bazı tanımlar yer
almaktadır; bazıları bu tanımlamaları
özellikle eğitim açısından ele
almaktadır.
1. Teknoloji, insanın bilimi kullanarak
doğaya üstünlük kurmak için tasarladığı
rasyonel bir disiplindir (Simon, 1983,
s.173 ).
2. Teknoloji somut ve deneysel anlamda
temel olarak teknik yönden yeterli küçük
bir grubun örgütlü bir hiyerarşi
yardımıyla bütünün geri kalanı
(insanlar, olaylar, makineler vb.)
üzerinde denetimi sağlamasıdır (McDermott,
1981, s.142).
3. Öğretim teknolojileri tarihi
konusunda önemli bir isim olan Paul
Saetller teknolojiyi şöyle
tanımlamaktadır: "Teknoloji (Latince
texere fiilinden türetilmiştir; örmek,
oluşturmak (construct ) anlamına gelir )
birçoklarının düşündüğü gibi makine
kullanmak değildir. Teknoloji, bilimin
uygulamalı bir sanat dalı haline
dönüşmesidir. Uygulamalı sanat terimi
Fransız sosyolog Jackques Ellul
tarafından kullanılmış ve kısaca
technique olarak isimlendirilmiştir. O,
teknolojiyi bir technique uyarınca
yapılmış bir makine olarak görmüş ve bu
technique'nin ancak küçük bir bölümünün
makine tarafından ifade edilebildiğinden
bahsetmiştir. Belirli bir teknik
sayesinde sadece makinenin değil, bu
makineye ait öğretimsel uygulamalarında
gerçekleştirilebileceğinden söz
etmiştir. Sonuç olarak davranış bilimi
ile öğretim teknolojileri arasındaki
ilişki, doğal bilimlerle mühendislik
teknolojisi arasındaki ya da biyoloji
ile sağlık teknolojisi arasındaki
ilişkiyle benzer hatta aynıdır" (Saettler,
1968, ss. 5-6 ).
4. Ünlü bir eğitim teknoloğu olan James
Finn teknolojiyi tanımlarken şöyle
demektedir: "Makine kullanımının yanı
sıra teknoloji, sistemler, işlemler,
yönetim ve kontrol mekanizmalarıyla hem
insandan hem de eşyadan kaynaklanan
sorunlara, bu sorunların zorluk
derecesine, teknik çözüm olasılıklarına,
ve ekonomik değerlerine uygun çözüm
üretebilmek için bir bakış açısıdır" (Finn,
1960, s.10 ).
5. Bilim ve teknolojinin farklılığını
belirtmek için ilk nükleer denizaltıyı
yapan ve serbest bir eğitim eleştirmeni
olan Amiral Hyman Rickover şöyle
söylüyor: "Bilim ve teknoloji birbirine
karıştırılmamalıdır. Bilim doğadaki
görüngülerin (fenomenlerin ) gözlenerek,
zaten var olan doğru ve gerçeklerin
ortaya çıkarılması ve bu gözlemler
sonucunda elde edilen verilerin
düzenlenerek gerçeklerin ve bunlar
arasındaki ilişkilerin ortaya konulduğu
teorilerin oluşturulmasıdır. Teknoloji
asla bilim için bir otorite olamaz.
Teknoloji insan aklını ve vücudunu
güçlendirmek, üstün kılmak için
geliştirilecek aletler, teknikler, ve
yöntemler üzerinde durur. Bilimsel
yöntem insan faktörünün tamamen
dışlanmasını gerektirir, şöyle ki;
gerçeği arayan kimse, kendinin ya da
diğer insanların hoşlanacağı veya
sevmeyeceği şeylerle, popülist
değerlerle ve herhangi bir çıkar uğruna
çalışmaz. Diğer yandan teknoloji fikir
(bilim ) değil de hareket olduğundan,
eğer insani değerler göz ardı edilirse
tamamıyla tehlikeli bir sonuca da yol
açabilir (Knezevich & Eye, 1970, s.17 ).
Tasarım Nedir?
Kelime kök olarak ; “Tasar” kelimesinden
türer açılımı düşünmek planlamak
anlamında. ‘tasarlamak’ ,
‘tasarım’ ; fikri şekil olarak ortaya
sunma anlamında
- dış kaynaklarda geçen tanımı ise -
Design sözcüğü Latince kökenli 'designare'den
türemiştir; anlamı 'bir şeye işaret
etmektir'.
Etimolojik anlamda, uzakta olan bir şey
işaret edilebilir; piktoral anlamda 'de-sign'
birden fazla şeyin olduğu ortamda,
yalnızca tek bir şeyi işaret edebilir.
Ruhani anlamda ise 'aklın gözü'
betimlemesiyle; sözcüğün yoğun bir
arınmadan geçtiği hissedilir.
Tasarlamak sözcüğü ile de; işaretlemek,
iz bırakmak, not etmek, altını çizmek,
damga vurmak, özgün olmak, biricik ve
tek olmak, belirginleştirmek,
ayrıştırmak eylemleri vurgulanıyor.
Tasarımdaki düşünce!
Tasarımı kullanım ihtiyaçlarına göre bir
şeyin Kullanılabilirliğin artması için
yapılan şekillendirme öngörüsü
sunumudur.
- endüstriyel tasarım ve
- kişiye özel tasarım olarak, 2 ana
kategoriye ayrılır.
Kişiye özel tasarım özel ihtiyaçlara
göre tasarımdır. Tasarımın Fiziksel
işlevselliğin yanı sıra ürün
kullanıcısının özel ihtiyaçlarına göre
değişkenlik gösterir.
Özel tasarımlar özellikle kullanıcısının
sosyolojik ve psikolojik isteklerine
göre değişkenlik arz eder. Özel
tasarımda ana fikir, o ürünün o kişiye
özel olması ve başkalarına göre uygunluk
arz etmemesi bu alışıla gelmişin dışında
farklı ama kullanıcısı için Gayet doğal
kabul görmesi gibidir. |