Yaratıcılık kavramı, bu kelimeyi
bağnazca yorumlayanların haddini
oldukça aşan bir kelimedir. Gökyüzünden,
uzaklardan bir yerlerden bir tılsım
şeklinde bekleyenler, ağızları açık
havalara bakarken, sınırsız
gücün-enerjinin, hologram prensibini de
alarak
bu düşünce kotasında eritenler daha iyi
tarif edebilirler yaratıcılığı…
Bu, birinden, bir tanrıdan çalınan(!)
bir şey olmayıp O gücün bizatihi ortaya
konmasıdır ki bu da kişide ya doğuştan
vardır ya da yoktur. Geliştirilmesi
konusuna gelirsek, bu doğuştan var olan
gücün geliştirilmesi, cevherin zuhura
çıkması bir etkiyi bekliyor olabilir.
Kimi zaman bu, kişilerde açığa çıkarken
bugün adını herkesin bildiği önemli
şahsiyetler olarak önümüze gelirken,
kimi zaman da şirket bazında veya
okullarda bu özellik insanda açığa
çıkarılmaya çalışılır. Ya da herkese
kendi çağında bir şeyler üretebilme
edimi aşılanır. Ateş olmasa da cürmü
kadar kıvılcım olabilir. Tabi ki o da
bir değerdir.
İnsanların ilginç ve yaratıcı fikirlere
ulaşmalarında karşılaştıkları
zorluklarda yaratıcı düşüncelerinin
uyarılması amacıyla farklı tekniklerden
yararlanılabilir. Aşağıda sıralanan
teknikler, insanoğlunun yaratıcı
düşüncelerini ortaya çıkarmak amacıyla
10’ar dakikalık kısa etkinlikler olarak
uygulanabilir. Özellikle öğrencilerin
kullanması tavsiye edilen tekniklerdir
bunlar.
1. Bir kitaptan rastgele kelime
bulma…
Sınıfta bulunan herhangi bir kitabından
faydalanılabilir. Kitabın herhangi bir
sayfası açılarak rastgele bir kelime
seçilir. Seçilen bu kelimeden beyin
fırtınası ile somut bir nesneye
ulaşılmaya çalışılır. Seçilen kelime bir
nesne ismi de olabilir. Ulaşılan nesne
hakkında değişik fikirler üretilerek
nesneye farklı özellikler kazandırılmaya
çalışılır. Nesneye yönelik değişiklik
düşünceleri ile öğrenciler bir buluşa da
gidebilirler. Nesnenin özelliklerini
değiştirme, geliştirme düşünceleri aynı
zamanda nesneye yönelik bir inovasyon
çalışması olarak da kullanılabilir. Bu
yolla öğrencilere olaylara ve nesnelere
farklı bakış açıları kazandırılmaya
çalışılır.
2. Rastgele bir resimden yola
çıkma…
Başlangıç noktası olarak herhangi bir
kitap veya afişten bulunacak rastgele
bir resimden yola çıkarak ilginç bir
fikre ulaşılmaya çalışılır. Herhangi bir
kitaptan bulunan bir resim seçilir.
Resim ile verilmeye çalışılan mesajların
neler olabileceği ve resimden
öğrencilerin ne anladığı hakkında bir
beyin fırtınası yapılır. Verilen
mesajlardan ve bu resim hakkında
öğrencilerin ortaya koyduğu
düşüncelerden yola çıkarak somut bir
nesneye ulaşılmaya çalışılır. Yapılan bu
çalışmayla öğrencilerde somut bir
nesneye geçiş için gerekli düşünme ve
becerilerin geliştirilmesi amaçlanır.
3. Benzer durumlardan yola çıkma…
Çözümünde zorluk çekilen herhangi
bir problem, benzeri problemlerin çözüm
süreçleri örnek alınarak çözülür.
Öğrencilere elde ettikleri tecrübeleri
farklı alanlarda kullanabilmelerine
yönelik beceri kazandırılmaya çalışılır.
4. Konu hakkındaki gerçekleri
ve bilgileri sıralama…
Herhangi bir nesne ele alınır. Seçilen
nesne hakkında var olan bilgiler
sıralanır. Daha sonra bu bilgilerden
yola çıkılarak nesneye daha farklı
özellikler kazandırılması amacıyla bir
beyin fırtınası yapılır. Bu şekilde
öğrencilerin var olan nesneler
hakkındaki bilgilerini, farklı amaçlarla
kullanabilme becerilerinin
geliştirilmesi sağlanır.
5. Tersi durumu düşünme…
Çözüm bekleyen bir sorun ele alınır.
Daha sonra bu sorunun çözümü üzerinde
bir beyin fırtınası yapılır. Beyin
fırtınası ile bir çözüme ulaşılamazsa
seçilen sorunun tersi durum, çıkış
noktası olarak ele alınarak beyin
fırtınasına devam edilir. Bu şekilde
karşılaşılan bir problemin çözümünde
farklı düşünceler oluşturabilme
becerilerinin geliştirilmesi sağlanır.
Örneğin; susuzluk problemi bir beyin
fırtınasında çözüme ulaştırılamamışsa bu
kez fazla suyun, bir problem olduğundan
yola çıkılarak bir beyin fırtınası
düzenlenir.
6. İki farklı sözcükten yola
çıkma…
İki farklı sözcükten yola çıkılarak yeni
veya yaratıcı bir fikre ulaşılır. Bu
amaçla rastgele iki sözcük bulunur ve bu
sözcükler arasında ortak bir ilişki
kurulmaya çalışılır. Ortak ilişkilerin
neler olabileceği hakkında bir beyin
fırtınası yapılır, üretilen fikirlerden
yola çıkarak farklı özelliklere sahip
daha önce var olmayan ya da var olan bir
nesneye farklı özellikler kazandırılmaya
çalışılır. Örneğin; uçak ve halı
sözcüklerinden uçan halı vb.
7. Çözümden soruna gitme
(tersine mühendislik)…
Çözümden soruna gitme yönteminde önce
var olan bir çözüm ele alınır. Daha
sonra bu çözümün hangi sorunların da
çözümü olabileceği düşünülür. Bu şekilde
bir çözümün birden fazla soruna çözüm
getirebileceği düşüncesi öğrencilerde
oluşturularak farklı teknoloji
alanlarındaki gelişmelerin bütün
teknoloji alanlarında değerlendirilmesi
sağlanır. Bu şekilde öğrencilerde
disiplinler arasında ilişki kurabilme ve
bunları kullanabilme becerilerinin
geliştirilmesi sağlanır.
8. Farklı bir duruma girme…
Öğrencilerin çekingenlikten veya sosyal
sınırlamalardan uzaklaşarak yeni
düşünceler geliştirmeleri amaçlanır. Bu
teknikte öğrenciler ele aldıkları bir
soruna çözüm önerileri oluşturmak
amacıyla, bulundukları mevcut sosyal
konum dışında bir kimliğe bürünerek
çözüm önerileri geliştirirler. Sorunun
ait olduğu çevre veya meslek dışında
farklı bir çevrede veya meslekte olma
durumlarını hayal ederek soruna çözüm
önerileri geliştirirler. Bu şekilde
öğrencilerde bir soruna çözüm bulmada
farklı bakış açıları getirme
becerilerinin geliştirilmesi sağlanır. |