Allah gibi düşünmek, beşeri fikir yürütmekle asla kıyaslanamaz. Epeyce zor olan bir kazanımın, soyutlanmanın getirisi olarak kabul edilir. Beşeri düşünceler ise sosyal yaşamın, varsayımlara kafa yormanın, sınırlandırmaların, dayatmaların sonucu oluşur.

Allah gibi eylem yapabilmek; evrendeki yaşam boyutunu yorumlamanın belirtisi, düzendeki yasaları duygusallığa kaçmadan okumanın bir ifadesidir. Belirlenimleri kavramak, olanakları yaşam boyutuna geçirmekle birliktelik taşır ve öylece yürür.

İnsanın Ontik yapısında Epistemik (epistomological) yetenekleri vardır. (fıtratında kendini bilme, kendini bulma arayışı) Bu felsefeyle hayata bakıldığında, kişinin çevresine tutsak olamayacağı görülür.

Önceleri avını arama, yeni yerler keşfetme, aletler icat etme, ateşi bularak ısınma/ısıtma yetilerine sahip olurken, ilerleyen süreçte sorgular, sınar, gözler, düşünür, sorular yönlendirir, kendini bulmaya gayret eder hale gelir.

Muhafazakâr/dindar sosyal çevre edinme arzusu, güç, saygınlık, itibar, dikkate alınma, namus, iffet ve iman gibi anlam taşıyan başlıklar titizlikle kabullenilmek durumundadır.

Ne var ki bu saydığımız meziyetler onu evrensel ahlaka/Allaha gibi düşünebilme boyutlarına götüremez.

Peki, beşeri vasıflarla damgalanan insanlar ne yapmak zorundadır?

Onları damgalanmış, kapalı ve tecrit edilmiş kişiler olarak tanımak hatalı olur.

Önemli olan, beşeri yaşamda ters gibi gelen bu bakış açılarına karşı geliştirecekleri tutumlarıdır. Şayet yasaklandıkları şeylere itaat etmek yerine bunların aksini gerçekleştirebilirlerse, istenilen ahlâk modeline artık adım atmaya başlamışlardır.

Ahlaki ilerleyişle özündeki gücün varlığını hissederler.

Bireyin teorik fiziğe dalması, ilginç sonuçlarla karşılaşması bunun bir göstergesidir.

Kuantum teorisinin bahsi geçen sistemlere hiç uymaması ve gerçekten daha tam olarak belirlenememiş bir varsayımın (hipotezin), stringlerin varlığının Allah ehlince tespiti ve nihayet üzerinde (içinde demek daha makul olacak) 11 boyutlu evrenin dahi gerçek olmayıp bir hayal ürünü olduğunun anlaşılması, onu hayatın bir bilim kurgu gibi var olduğunu düşünme aşamasına getirir.

Kur'an'da ayet-i kerime ile bahsedilen 'Bu dünya hayatı bir oyun ve eğlenceden ibarettir' uyarısı, gerçek manada bu nokta ile ilintilidir.

Ancak, dindarlık köylerde ve kasabalarda yaşayan insanların bir özelliği olarak kaldığı sürece, bu teorilerle ideolojik olarak baş etmek zordur. Köyden kente, modernleşme merkezlerine geçişte, bahsi geçen faktörlerin yeni bir dönemi başlatacağı da kesindir.

Ancak, bugünü dikkate almadan, bugünle yüzleşmeden, yarına ulaşmanın da imkânsız olduğunu görmek zorundayız. Şayet yolumuzu açacak bir üretim elde edemezsek yarına ulaşmamız da mümkün olmayacaktır.

Gelinen son aşamada bu verili modernleşme projesinden sapma ise artık imkânsızlaşır.

İnsanın önünü, ufkunu açan gelişmeler ancak böylesi durumlarla ortaya çıkar.

Allah' a ulaşmanın açık adresi böyle gerçekleşir