|
Günlük
yaşamda artık sık kullanılan
bilgisayarlar özellikle işyerlerinde birinci derecede
bilgisayar kullanan mesleklerde sağlığı tehdit eder
durumdadır.
İşyerlerinden
kaynaklanan şikayetler genellikle başağrısı, göz
yorgunluğu, bel ve sırt tutulmaları, omuz, el ve kol
eklemlerinde ağrılar, genel yorgunluk ve iş stresi olarak
ifade edilmektedir.
Daha
da önemlisi bilgisayarlardan yayılan radyasyonların sağlık
için ne düzeyde tehlikeli olduğu sıkça öğrenilmek
istenmektedir.
Özellikle
radyasyona bağlı katarakt ve göz bozuklukları, erken veya
sakat doğumlar, düşükler gibi risklerin varlığı tartışılmaktadır.
Bilgisayar
kullanım sırasında karşılaşılan rahatsızlıklar şu şekilde
sıralanabilir;
Gürültü
Görsel
Problemler
Psikolojik
Sorunlar
Radyasyonlar
Yapılan
ölçümlerde bilgisayarlı ofislerde gürültü seviyesinin
55 dB(A) civarında olduğu saptanmıştır. Her ne kadar bu
seviyenin işitme kaybına neden olmadığı biliniyorsa da bu
düzeyde bir gürültü dikkatin dağılmasına, sıkıcı bir
ortamın meydana gelmesine neden olur. Özellikle seslerin yüksek
frekanslı olması bu rahatsız edici faktörleri daha da arttırır.
Ofislerde
genellikle gürültü kaynağı yazıcılardır. Bu nedenle
yazıcılar sese karşı yalıtılmalı veya ofis dışına çıkarılmalı
veya sessiz çalışanlar tercih edilmelidir.
Bilgisayar
operatörlerinin görmeye yönelik sorunlarının başında göz
sulanması, gözlerde tahriş ve batma, göz yorgunluğu, mavi
ve çift görmedir. Bilgisayar ekranlarının katarakt yaptığı
da gündemdedir.
Bu bozuklukta sadece bilgisayar sorumlu değildir. Oda aydınlatması,
uygun olmayan gözlük kullanımı, ışıklardaki doğal-yapay
dengesi, yansımış ışıklar, ekran açısı, keyboard açısı,
uygunsuz sandalyede düşünülmelidir.
Bilgisayarlar
değişik cinste radyasyon yayan cihazlardır. Bu radyasyonları
şöyle sıralayabiliriz.
X-ray,
Ultraviyole (UV), İnfrared (IR), Radyo dalgaları(RF), Çok kısa
dalga (ELF), Elektrostatik alanlar ve Ultrases.
Bir katod tüpü olarak çalışan bilgisayar ekranı yüksek
voltaj (45 kV'dan daha fazla) ile çalıştığı için x-ray
yayar ve elektrostatik alanlar ortaya çıkar. Görüntünün
ekranda belirmesi elektronların ekranın fosforlu iç yüzeyine
çarpması yoluyla gerçekleşir ve bu sırada UV ve IR oluşur.
RF
ve ultra ses, yüksek voltaj transformatöründen, ELF ise görüntünün
dikey ve yatay ayarı sırasında elektrostatik alan nedeniyle
yayılır.
Burada
cevap verilmesi gerekli olan soru ortama yayılan radyasyonların
hangi boyutta olduğu veya bilgisayar kullanıcısının sağlığını
etkileyip etkilemediğidir.
Amerika'da
NIOSH (National Institute for Occupational Safety and Health)
ve FDA, Kanada ve Batı Avrupa'da bir çok ülke ve WHO (World
Health Organisation) gibi uluslarası kuruluşlar bilgisayar
ekranlarından yayılan radyasyonların ölçümü için çalışma
yapmaktadır. Ek olarak Amerika'da OSHA (Occupational Health
and Safety Administration) ve ACGIH (American Conferace of
Govermental Industrial Hygienist) ölçümleri müsaade edilen
standartlar ile karşılaştırmıştır.
Elde
edilen sonuçlara göre, ölçülen radyasyon değerlerinin günlük
tolere edilebilen normal seviyelerde olduğu hatta bazen yayılan
radyasyonların çok düşük olması nedeniyle ölçüm zorluğu
çekildiği ifade edilmektedir. Bu sonuçların imalat hatası
olmayan, kalite kontrolden geçmiş sağlam bilgisayar
ekranları için geçerli olduğu
önemle belirtilmektedir.
Adı
geçen kuruluşlar önümüzdeki 20-30 yılda herhangi bir
istenmeyen sağlık sorununa imkan vermemek için araştırmalarını
sürdürmektedirler.
Dr.
Işıl Yurdaışık
|
