GÖRE

Sofiler arkadaşlarından birini şeyhe şikayet ettiler :

-Ey ulumuz medet!... Bu sofiden öcümüzü al , dediler.

Şeyh :

-Neyinden şikayetçisiniz ?... diye sorunca , dediler ki :

-Üç kötü huyu var şeyhim .  Konuşmaya başladığında çan gibi susmayı bilmez , boyuna söyler durur. Yemeğe girişti mi yirmi kişinin yediğinden fazla yer . Yatıp uyuduğunda da Ashabı Kehf’e benzer .

Şeyh o fakire yüzünü çevirip dedi ki :

-Ne halde bulunursan bulun , itidali koru. İşin hayırlısı orta halli olandır. Yoldaşlarına pek yüklenme , çok söz söyleme , ayrılığa sebep olur.  Arkadaşlarının yanında ol , sohbetlerini özlemişçesine yanlarına koş. Çamaşırcıya , elbise satanlar muhtaçtır. Ya çıplakları bırak , bir tarafa çekil, yahut onlar gibi elbiseden vazgeç. Yok ... eğer tamamiyle soyunamıyorsan bari elbiseni azalt , orta halli ol!...

Fakir sofi özürler dileyerek şeyhe durumunu anlattı . Bu anlatış Hızır’dan mirastı. Onun himmetiyle güzelce , yerli yerinde oldu. Dedi ki :

-Orta yol hikmetse de , bu orta hallilik de  nasiptir.  Su deveye göre azdır ama fareye göre deniz sayılır. Birisinin dört ekmeğe ihtiyacı olur da iki yahut üçünü yerse bu orta halliliktir , dördünü yerse , kaz gibi hırsına esir olmuştur. On ekmeğe iştahı olan altı ekmek yerse bu orta halli bir yiyiş olur , lâkin benim elli ekmeğe ihtiyacım var, senin altı yufkaya, eşit değiliz ki!... Sen on rekat namaz kılınca usanırsın , ben beş yüz rekat kılsam usanmam. Kimi mescide yürümeye istek duymaz, kimileri Kâbe’ye yaya gider.  Birisi o kadar cömerttir ki gönlü bulanmadan tüm malını , hatta canını verir... öbürü bir dilim ekmek verebilmek için can çekişir.  Bu orta halli oluş , sona göredir. Önü , sonu belli olan şeye nispetledir. Sonsuzun önü sonu nasıl olur ?.. Önü sonu olmayanın , ortası nasıl olur?... Sözlerim kargalara göre kuru bir iddiadan ibarettir. Sineğe göre dolu tencere ile boşu birdir , yeter ki içinde bir katra artık olsun. Lokman gevher olduktan sonra çekinme , istediğin kadar ye. Çok yediğinden şikayet edilen bir şeyh , halkın kötü zannını gidermek için leğen isteyip  kustu , içi inciyle doldu. Basiret sahibi şeyh böylece , az akıllı halka ancak anlayabilecekleri türden , gözle görülür misal getirmek istedi.   Midende temiz olan da , pis olan da   murdar hâle geliyorsa , boğazını kilitle , anahtarını da sakla. Lokma , eğer ululuk nuru haline geliyorsa ne dilersen yesin ... ona helâldir!...

Mesnevi : 2.Cilt - Sayfa : 269 -....- 274
Yansıtan: Hamdi CENİK/İSTANBUL