Uyduyu bir hazineye dönüştürdü

Uyduyu Bir Hazineye Dönüştürdü ABD'li bir gökbilimci, başarısızlıkla sonuçlanan bir uzay projesini, yıldız depremleri konusunda potansiyel bilgi hazinesine dönüştürdü.

Berkeley-California Üniversitesi Uzay Araştırmaları Laboratuvar'ında araştırmacı fizik bilgini olarak çalışan Derek Buzasi'nin aklına, 8 Mart'ta, fırlatıldıktan 4 gün sonra başarısız bir deneme olarak ilan edilen WIRE (Wide-Field Infrared Explorer: Geniş Alan Kızılötesi Kaşifi) uydusundan yararlanmak fikri geldi.

Amerikan Ulusal Havacılık ve Uzay Dairesi'ne (NASA) başvuran Derek Buzasi, "ıskartaya çıkarılmış" WIRE ile temasa geçti ve uydu aracında çalışır durumdaki minicik bir teleskopu, Hawaii'deki 10 metrelik dev aynaya sahip optik-yakın mesafe kızılötesi astronomi aracı Keck Teleskobu'ndan on misli hızlı çekimler için kullanmayı başardı.

Buharlaşan projeden arta kalan hazine WIRE uydusu, Dünya yörüngesinde, 30 cm'lik aşırı soğutulmuş kızılötesi ışın tarama aksamına sahip teleskopla 4 ay süreyle tarama yaparak 50 bin gökadayı saptamak amacıyla fırlatılmıştı.

Ancak teleskobun kontrolü için gerekli katı hidrojenin, meydana gelen bir arıza nedeniyle güneş ışınlarından buharlaşmasıyla 73 milyon dolarlık proje başarısız kalmıştı. WIRE uydusunda olan başka bir teleskop ise çalışır durumdaydı. Derek Buzasi, 5 cm çapında aynası olan bu minik teleskoptan yararlarımak isteyerek NASA'ya başvurdu.

Buzasi, NASA'nın izin vermesi üzerine, bir kameranın da takılı olduğu bir teleskopla ve WIRE uydusu üzerinde çalışan bilimadamlarının da yardımıyla bilgi toplamaya başladı. Güneş ışığını kıran ve bu yüzden kırpıştırmalarıyla yeryüzünden görünen yıldızları atmosfer dışından gözlemlemek daha kolay oluyor.

Hakan Kalyoncuoğlu