Aslında Çocuk Ergen ve Genç Psikiyatrisi Uzmanı (ÇEGPU) denen bu psikiyatri anabilimdalının mensuplarının uzmanlık alanı psikiyatrlar hâlâ Türkiye’de iyi tanınmıyor ve ne iş yaptıkları tam olarak bilinmiyor. Zihinlerde bu mevzûu sarihleştirecek net ve anlaşılır bilgiler verme ihtiyacı duyduk.

1) Doğumdan hemen sonra bebeklerin sağlıklı çocuk takibini yaparlar.

Bir ÇEGPU’na müracaat etmek için illâki çocuğun hasta olması gerekmez; tıpkı çocuk hekimlerinin bebeği doğumdan gençliğe kadar takip ettikleri gibi, bir ÇEGPU da bebeğin ruhsal gelişimini takip eder… Bir pedagog veya çocuk psikologu aynı işlevi gösteremez çünkü eğitimlerindeki hastalıkla, marazla ilgili kısım yeterli değildir. Bu sebeple, pedagoglar ve çocuk psikologlarının ÇEGPU ile koordine çalışmaları çok önemlidir. Bu işbirliği her üç dala da ve tabii ki, çocuğa ve âilesine de çok avantaj sağlar.

Âileleri, ebeveynleri eğitmek, çocuğun ruhsal gelişimi ve inkişafı hakkında doğru ve akılcı yönlendirmeleri yapmak en önemli görevleri arasındadır.

2) Bebeklik ve erken çocukluk çağının pek çok hastalığının emârelerini, belirtilerini ebeveyn veya çevre anlayamazken, bir ÇEGPU fark edip, erken tedbir alınmasını sağlar.

Bunlar arasında

Otizm ve Yaygın Gelişimsel Bozukluklar;

Bebeklik ve Çocukluk Döneminin Tepkisel Bağlanma Bozukluğu;

Zekâ Geriliği;

Konuşma Bozuklukları (Kekemelik ve Telâffuz Bozukluğu, Konuşma Gelişme Geriliği);

Gelişimsel Öğrenme Bozukluğu (Matematik Bozukluğu, Okuma Bozukluğu - Disleksiler, Yazılı İfâde Bozukluğu, Koordinasyon Bozukluğu);

Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu;

Davranım Bozukluğu;

Atipik Yeme bozuklukları (Tıkınma Bozuklukları, Gece Tıkınmaları);

Anoreksiya Nervoza, Bulimiya Nervoza ve Karma Tipler;

Enürezis ve Enkoprezis gibi Boşaltım Bozuklukları;

Cinsel Kimlik Bozuklukları;

Tik Bozuklukları;

Çocukluk Başlangıçlı Şizofreni;

Çocuk ve Gençlerde Depresif Sendromlar;

Çocuk ve Gençlerde Bipolar Bozukluk (Manik Depresif Hastalık);

Çocuk ve Gençlerde Anksiyete Bozukluğu;

Obsesif Kompulsif Bozukluk sayılabilir.

Yukarıda, tıbbî terimleriyle belirtilen hastalıklar, görüldüğü gibi, çok geniş bir yelpâze içindedirler. Bunların temel belirtilerini genel olarak özetleyelim:

1. Çocuğun konuşmaması veya yetersiz konuşması, çevreye tepki vermemesi, iletişim kurmaması;

2. Beş yaşından sonra hâlâ çiş, dört yaşından sonra hâlâ kaka kaçırıyor olması;

3. Algılamasında, dikkatinde, öğrenmesinde ve akademik becerilerinde sorun olması;

4. Aşırı hareketlilik ve dikkat eksikliği sorunu, bu durum gençlerde çabuk sıkılma - yerinde duramama - genel bir huzursuzluk duygusu şeklinde kendini gösterebilir;

5. Davranış sorunları gösterme, kurallara uymama, aşırı isyankârlık;

6. Aşırı yeme veya iştahsızlık, aşırı rejim yapma veya zayıflama çabası gösterme;

7. Kendi cinsiyetinin gerektirdiği giyim ve davranış şekillerinden hoşlanmayıp, karşı cinsiyetin giyim ve davranış şekillerinden keyif alma;

8. Gözlerde, omuzlarda ve ellerde motor tikler veya geniz temizleme gibi sesli tiklerin, âni küfür etme ve tükürme gibi davranış bozukluklarının mevcudiyeti;

9. Aşırı titizlik ve simetri takıntısı, kafadan uzaklaştırılmayan ancak saçma olduğu bilinen takıntılar (temizlik, düzen veya dinî inançlarla ilgili), kişinin kendini yapmaktan alıkoyamadığı zorlu davranışların bulunması;

10. Her an kötü bir şey olacağı endişesi taşıma veya aşırı evhamlı olması;

11. Fobiler (saçma veya aşırı olmasına rağmen karşı konulamayan korkular) meselâ hayvan fobisi, yükseklik fobisi, kapalı alan fobisi vb. bulunması;

12. Gençlerde yaşıt ilişkisi ve karşı cinsle ilişkilerde sorunlar yaşanması, ebeveynlerle olan ilişkide sorunlar yaşanması, âsilik;

13. Gencin sinirli, gergin ve mutsuz olması, yaşının gerektirdiği sosyal veya akademik rolü sürdürmede belirgin sorunlar yaşaması, uyku ve iştahla ilgili sorunların mevcudiyeti.

3) 18, hâttâ üniversitede okuyorsa, 19 yaşına kadarki bütün gruba tıbbî müdahalede bulunabilirler. Bu dönemde Yetişkin Psikiyatrisi ile konuları buluşur, iç içe geçer.

4) Meselâ Yetişkin ve Yaşlılık Psikiyatrisi Uzmanı olan Dr. Mehmet Kerem Doksat ilke olarak 7 yaşından küçük çocuklara asla bakmazdı, tâ ki ÇEGPU Dr. Neslim Güvendeğer Doksat’la beraber çalışmaya başlayana kadar…

İşte, yukarıda ifâde edilen belirtilerin mevcudiyeti durumunda, ruh sağlığı uzmanına başvurulduğu takdirde, uygun hekim – âile – genç işbirliği ile söz konusu bozukluk daha tam yerleşmeden müdahale edebilme fırsatı ortaya çıkar. İleride gelişebilecek daha ağır ruhsal sorunlar büyük ölçüde önlenmiş olur.

Aynı zamanda hekimin okul ve âile ile yapacağı işbirliği ve vereceği danışmanlık hizmeti sâyesinde çok disiplinli bir çalışma yürütülmüş ve sorunun çocuğun, ergenin yâhut gencin kendi sosyal atomu içerisinde tamamen ele alınması sağlanmış olur. İşte bu noktada Yetişkin Psikiyatrisi de devreye girerek, bu atomun içerisindeki bütün bireylerin sorunlarının çözülmesi için tam bir ekip çalışması yapılarak verim arttırılır.

Bu sebepledir ki, bizim rumuzumuzu biraz da esprili olarak BEŞİKTEN MEZARA RUH SAĞLIĞI HİZMETLERİ diye tâyin ettik. Çünkü daha bebek doğmadan âilede karmaşa başlıyor, vefatlardan sonra da bütün ruhsal dengeler sarsılıyor.

***

Bu kısa ama öz bilgilendirmenin pek çok hatalı düşünceyi düzelteceğini veya “kim nereye gitmeli” suâlinin cevabını vereceğini umuyoruz.

Sevgiyle, Saygıyla, Sağlıkla (SSS)…