sma, ismin cem’idir. Hüsnâ, en güzel demektir. Bu terkibin manası: En güzel isimler anlamındadır. En güzel isimler Allah’a aittir. Çünkü O, tam kemâlat sahibidir.

Allah’ı bilmek, sevmek, kulu olmak ve rızasına nail olmak, O’nun isimlerini öğrenmek ve onlarla varlığını güzelleştirmekle mümkün olur. Esmâü’l Hüsnâ’yı öğrenmekle Allah bilgisi kazanılır. Bu ise, Allah sevgisinin tohumudur. Bir gönüle bu tohumdan  düşerse filizlenir. O gönülden şevk ve muhabbet ağacı biter, bu ağacın meyveleri vardır ki, kalbde, ruhta, elde, ayakta, gözde, kulakta, insanın bütün maddi ve ruhi varlığında belirir ve olgunlaşır. Bu meyvelerin başlıcaları; yaradana hürmet, yaradılmışlara saygı, kötü huyları atmak, güzel huy sahibi olmak, hak uğruna her şeye katlanmak, kızmamak, yumuşak halli olmak.... gibi meziyetlerdir.  Hakiki insan olmak bu meziyetlere sahip olmakla mümkündür. Allah’ın rızası, dünya ve ahiretin saadeti de bunların arkasındadır.

Ebû Hüreyre r.anh’den, dedi ki: Allah’ın Rasûlü salla’llahu aleyhi ve sellem buyurdu:

Muhakkak ki, Allahu teâla’ya mahsus olarak doksan dokuz isim vardır. Her kim bu 99 ismi İhsa ederse cennete girer, sonsuz saadete ulaşmış olur.

İhsâ ne demektir?

Üç manaya gelir. Sırasıyla saymak, ezberlemek ve ma’nalarını bilmek. İhsa tahakkuk etmesi için bu üçünü de sırası ile yapmak gerekir.

Bu 99 isme “İhsa isimleri” denir. Yoksa Allah’ın sadece bu kadar ismi var demek değildir. Kur’an’da Allah’u Teâla’nın başka isimleri de bildirilmiştir.

Burada, Esmâü’l Hüsnâ’daki doksandokuz isim, açıklamalı olarak belirtilmiştir...

1-HU (Hu vallahulleziy la ilahe illa Hu)... Hüviyete işaret eder... Varlığı kabul edilen her şeyin mutlak hüviyyeti Allah’dır!.. Yani, o şeyin hüviyyeti Allah’ın hüviyyeti ile kaim ve daimdir. Zahirde algılananların hepsi hayaldir ancak hüviyyetleri olan, O Tek HUviyet gerçektir.

2-RAHMAN... Tüm vasıfları ve isimlerinin manalarıyla alemleri var eden ve her an yeni bir şanda olarak, var kabul edilenler üzerinde tasarrufta bulunandır. İcabında sıkıntı verici hallerle kemale ulaştırandır.

3-RAHİM... Açığa çıkardığı varlıklar içinde kendine seçtiklerine kendini tanıtıp; sonsuz nimetleriyle onlara cennet hayatı bağışlayandır.

4-MELİK... Mülkünde mutlak ve yegane tasarruf sahibidir. İhtiyaçtan müstağnidir, herşey ona muhtaçdır.

5-KUDDUS... Tüm, sınırlılık ifade eden hatıra ve hayale gelen kavramlardan beri olan mukaddes ve arı varlıktır.

6-SELAM... Tum sıkıntı ve dertlerden uzak, huzur halini yaratan...

7-MÜ’MİN... İman nurunu yaratan; bunun getirdiği emniyeti bahşeden; gaybın sonsuz sınırlarına açık idrakı oluşturan…

8-MÜHEYMİN… Zat-ı İlâhi indinde hiçliğini hissettiren, sonsuz esma ve vasfın karşısında hayretlere daldıran, yüceliği karşısında kendinden geçiren, hami olan…

9-AZİZ… Mutlak ve yegane galip… Galip gelmek ancak onunla mümkündür… Mağlubiyet görmemek, Aziz ile meydana gelir. Mahcubiyet duymamak ancak bu isim ile gerçekleşir… Benzeri ve naziri olmayan…

10-CEBBAR… Hükmünü tüm varlık üzerine mecbur ederek ister istemez kabul ettiren...

11-MÜTEKEBBİR… Büyüklük, yücelik, kibir sıfatlarının hakkıyla yegane sahibi.

12-HALİK… Eşi, benzeri, numunesi, misali olmayan şeyi meydana getiren… Takdir eden… Mukadder kılan…

13-BARİ… Her yarattığını bir diğerinden farklı yeni bir icad ile meydana getiren…

14-MUSAVVİR… Manaları şekillendiren...

15-GAFFAR… Dilediği tüm suçları, kusurları bağışlayan...

16-KAHHAR… Dilediği herşeyi ortadan kaldıran.

17-VAHHAB… Karşılıksız olarak ihsanda bulunan.

18-REZZAK… Sonsuz sınırsız manaları ile sürekli maddi ve manevi besleyen…

19-FETTAH… Sürekli yeni aşama kapıları açan, tüm kapanıklıkları geçirten…

20-ALİM… Zatını, sıfatlarını, tüm manalarını ve bu manaların meydana getirdiği tüm konpozisyonların her halini bilen…

21-KAABIZ… İzhar ettiklerini geri alan, kudreti altında tutan.

22-BASIT… Açan, yayan, genişlik veren, kalıplaşmayı betonlaşmayı, sabitliği donukluğu kaldıran.

23-HAFİZ… Küçük görünmekten korunmuş

24-RAFİ… Yükselten…

25-MUİZZ… İzzet bahşeden, değerli kılan…

26-MUZİLL… Zillete düşüren, değersiz kılan, alçaltan…

27-SEMİ… Tüm yarattıklarının hitaplarını her hali ile algılayan…

28-BASİR… Yarattıklarının hepsinin her halini algılayarak onların durumuna vakıf olan

29-HAKEM… Yegane hüküm veren ve hükmü kayıtsız şartsız yerine gelen…

30-ADL… Herşeyi ne için varettiyse, o şekilde ona hakettiğini veren.

31-LATİF… En ince ve zarif bir biçimde lutuf sahibi, her yapının özünde ve yapısında yer alan bir biçimde mevcut olan…

32-HABİR… ”Şey”in kendisinde olarak kendisinden haberdar olan…

33-HALİM… Yumuşaklık ve hoşgörü sahibi…

34-AZİM… Sonsuzluğuyla azamet sahibi…

35-GAFUR… Merhametinden dolayı suçluları bile küçük düşürmek istemeyen… Suçları, eksiklikleri örten…

36-ŞEKÜR… Kendisi için yapılan işlere ziyadesiyle karşılık veren...

37-ALİYY… Yüce; fevkalade yüksek…

38-KEBİR… Sonsuz manalara sahip olmasından ileri gelen üstünlük sahibi… EKBER… Sonsuz manalara sahip olmasından ileri gelen üstünlüğüyle ancak kendi kendini değerlendirebilen yüce Zat… “ALLAHUEKBER” Ancak Allah, kendi sonsuz yüce vasıflarını hakkıyla değerlendirebilir; anlamında anlaşılabilir.

39-HAFIZ… Koruyan, muhafaza eden, ayakta tutan…

40-MUKİT… Bütün varettiklerinin yapılarına göre gıdasını veren…

41-HASİB… İhtiyaçları karşılayan, her an her varlığın hesabını görerek bir sonraki aşamaya, hesabına göre geçirten… Güvenilecek yegane varlık…

42-CELİL… Zatıyla tüm kemal sıfatlarına sahip; varlığı meydana getirip hükümran olan.

43-KERİM… Sınırsız cömertlik sahibi…

44-RAKİB… Tüm halkedilmişleri her an kontrolunda tutan.

45-MUCİB… Tüm yönelenlerin dileklerine cevap veren…

46-VASİ… Sonsuz genişlik ve tahammül sahibi; nimeti bol olan…

47-HAKİM… Her fiilin altında bir hikmet, bir incelik, bir sebep, ve bir gerekçe  yatan…

48-VEDUD… AŞK kaynağı: Her zerrede sevilen gerçek varlık… Vedud’un yüzünü gösterdiği mahalli sevmemek asla mümkün değildir… Vech-i ilahi VEDUD’ dur ki; “Başını ne yana döndürürsen Allah’ın vechini görürsün...” hükmünce görüldüğü her zerrede O’na aşık olmamak mümkün değildir…

49-MECİD… Şanı, namı yüce olan…

50-BAİS… Bir yaşam bitiminin hemen akabinde yeni bir yaşam tarzını başlatan… Ölüm ile fizik-biyolojik bedenden, ışınsal bedene sıçrama yaptıran… Her ortam bedeninden yeni bir ortama yeni bir bedenle başlatan…

51-ŞEHİD… Görünen hiçbirşeyi kaçırmayarak her şeye şahid olan, her şeyin, her olayın gerçeğini gören…

52-HAKK… Gerçekten yegane var olan…

53-VEKİL… Kendisini vekil tutanların işlerini en mükemmel biçimde neticeye ulaştıran…

54-KAVİ… Tüm kuvvelerin oluşmasını sağlayan tek kuvvet sahibi…

55-METİN… Sonsuza dek kendisine herhangi bir zaaf gelmeksizin sapasağlam kalan...

56-VELİ… Yardımcı, hami, dost, sevdiklerine arka çıkıp onları kemale ulaştıran…

57-HAMİD… Hamd kendisine ait olan… Başkasının hamd etmesi mümkün olmayan… Ancak, Allah kendine hamd eder… Yani ancak Allah, kendi kendisini hakkıyla bilip, değerlendirebilir. Sena, övgü Allah’a aittir!..

58-MUHSİ… Sonsuz varlıkları her zerrelerine kadar özellikleriyle yaşayan…

59-MUBDİ… Kainatı ve tüm içindekileri, bir benzerleri mevcut olmadığı halde yoktan vareden.

60-MUİD… Yaratılmışları ortadan kaldırdıktan sonra yeni bir biçimde yeniden vareden…

61-MUHYİ… Hayata kavuşturan, can veren…

62-MUMiT… Ölümü tattıran, can alan…

63-HAYY… Sonsuz dirilik, canlılık sahibi…

64-KAYYUM… Kendi varlığı ile kaim olup, tüm mevcudatı kendi varlığı ile varlık sahnesinde meydana getirip tutan.

65-VACİD… Ne kadar ve neler bağışlarsa bağışlasın hiç bir şeyi eksilmeyen, sonsuz zenginlik sahibi…

66-MACİD… Şan şeref yücelik sahibi…

67-VAHİD-ÜL AHAD… Cüzlerden, parçalardan meydana gelmemiş ve cüzlere ayrılması parçalanması mümkün olmayan; öyle bir sonsuz sınırsız ki; dolayısıyle kendisinden gayrının varlığından söz edilmeyen TEK…

68-SAMED… Kendisine herhangi bir şeyin girmesi, çıkması, eklenmesi mümkün olmayan ve böyle bir ihtiyaçtan da beri olan…

69-KAADİR… Kudreti her şeye yeten…

70-MUKTEDİR… İktidarı tüm varlıkta geçerli olan… Mutlak tasarruf…

71-MUKADDİM… Dilediğini öne geçiren

72-MUAHHAR… Dilediğini geri bırakan; erteleyen…

73-EVVEL… Başlangıcı olmayan, ilk…

74-AHİR… Sonu olmayan; sonraki…

75-ZAHİR… Apaçık ortada olan; algılanabilen…

76-BATIN… Gizli ortada olmayan; algılanamayan…

77-VALİ… Her şeyi tedbir ve idare eden…

78-MÜTEALİ… Yücelikten yüceliğe eriştiren; sonsuz sınırsız yücelik sahibi zat…

79-BERR… Varliklara kolaylık ve istedikleri iyilikleri veren.

80-TEVVAP… Yaptıklarına pişman olanların bağışlanma taleplerini kabul eden...

81-MUNTAKİM… Bir diğerine zarar vereni yaptığının karşılığıyla ödeştiren…

82-AFUVV… Sınırsız sonsuz biçimde dilediğini affeden… Günahları yok eden…

83-RAUF… Son derece merhametli, acıyan…

84- MALİK-EL MÜLK… Tüm boyutlarıyla mevcudatın TEK sahibi…

85-ZÜL CELALİ VEL İKRAM… Her şeyin önünde boyun eğdiği yüce varlık ki bütün kullarına her an türlü türlü ikramlarda bulunur…

86-MUKSID… Her şeyi birbirine denk, uygun ve yerli yerinde yapan… Zalimden mazlumun hakkını alan…

87-CAMİ… Dilediği tüm manaları, dilediği anda ve dilediği yerde toplayan…

88-GANİ… Yegane zenginlik sahibi…

89-MUĞNİ… Zenginleştiren; zenginlik veren her manada ve boyutta…

90-MANİ… Önleyen engelleyen, istemediğinin olmasına izin vermeyen…

91-DARR… Zarara uğratan… Her, şer kabul edilenin gerçek varedicisi…

92-NAFİ… Faydayı meydana getiren, yararlandıran… Her, hayır Kabul edilenin gerçek varedicisi…

93-NUR… Aydınlatan, idrak ettiren, kendisiyle irşad olunan…

94-HADİ… Hidayet eden; gerçeğe yönlendiren; gerçeği görmeyi sağlayan.

95-BEDİİ… Bir benzeri olmayan şeyleri icad eden… Zatı, sıfatı, fiillerinde benzeri olmayan…

96-BAKİ… Sonsuza dek yegane varolan…

97-VARİS… Tüm varlıkların gerçek tek varisi…

98-REŞİD… Her varlığı varediş gayesine uygun bir biçimde hedefine ulaştıran; olgunlaştıran…

İstanbul - 08.12.2000
http://afyuksel.com