Ramazan ayı ve oruç


Kameri ayların dokuzuncusu, üç ayların ise sonuncusu ve Oruç ayı olarak da bilinen Ramazan Ayına ulaşmak nasip oldu. Mutlak Yaratıcı, Hz. Musa'ya çeşitli yöntemlerle zarar veren Firavun'a karşı Rahmeti  ilahiye'de bulunurken, Hz. Musa da şükrünü ifade etmek üzere oruç tutmuş ve o günde ümmetinin de , aynı şeyi yapmasını emretmiştir. Ramazan Ayı, İslâm ümmeti için şükrün karşılığı oruç tutulan ay olarak bilinmektedir. Zira o ayda Kur'an inmiş, daha önemlisi; sistem ruhunun tenezzülü ile kâinatın varlığı dolmuştur.

Namaz vakitleri hakkında Hz. Cibril'in,

"Bu, senin ve senden önce gelen Resûllerin Nebilerin vaktidir" duyurusunu, bu aydaki "oruç" türü ibadet için de değerlendirebiliriz. Esasen, Ayet-i Kerime de bu konuya ışık tutmaktadır. "Oruç, sizden öncekilerin üzerine yazıldığı gibi, 'sizin üzerinize de yazıldı." (Bakara 183)

Mistizmde orucun karşılığı olarak kullanılan Savm ve Siyam kelimesi; "yeme, içme ve seks gibi fiilIerden el çekmek" mânâsına gelir. Allah rızası için bu gibi fiillerden orucun başladığı andan bitim anına kadar uzak durmak demektir.

İslamiyet, fizyolöjik nedenlere dayanan hastalık yaşlılık gibi oruç tutma görevinde zorluk çekenler için kolaylık getirilmiştir. "Orucu zorlukla yerine getirenlere düşen fidye vermektir..." (Bakara-184)

Fakat bu anlayış, orucun seçime dayalı şekilde tutulması anlamına gelemez. (Bkz. Bakara-185 ) Oruca başlama vakti (imsak) hususunda tenakuz sayılabilecek çeşitli fikirler beyan edilirken, bu konudaki ayet ise, konuya açıklık getirmektedir:

"Şafağın, beyaz, ipliği siyah iplikten ayırtedilinceye değin yiyip için." (Bakara-187)

Oruç, insanın kendini bir beden kabul, etmenin neticesinde,  istek ve arzulara set çekebilme, huy ve tabiâtını kontrol altına alabilme ve beynin daha aktif halde çalışabilmesini temin etme gayesiyle farz kılınmıştır.

Hz. Resûlullah (s.a.v) ekonomik koşulların evliliğe izin vermediği şartlarda, bedensel tutkuların önlenebilmesi için oruç tutulmasını "çünkü oruç, onun için bir kalkandır" (Buhari, Muslim) sözleriyle tavsiye etmektedir.

Diğer yandan Bakara Suresi'nin 187. ayetinde de şu ifade geçmektedir: "oruç gecesi kadınlarınıza yaklaşmak size helâl kılındı. Onlar sizin elbisenizdir. Siz de onların elbisesisiniz. Allah, sizin kendinize yazık etmekte olduğunuzu bildi ve tövbenizi kabul edip sizi affetti.. Artık şimdi onlara yaklaşın ve Allah'ın sizin için yazıp takdir etmiş olduğunu arayın. Şafağın beyaz ipliği siyah iplikten ayırt edilinceye kadar yiyin, için sonra da gece oluncaya dek orucu tamamlayın. Mescitlerde ibadete çekilmiş iken kadınlara yaklaşmayın: Allah insanlara ayetlerini böyle açıklar ki, korunup sakınsınlar."

Bireyin akıl istikametinde hayatına devam edemediği, bedenini kontrol altına alamadığı, isyana, arzulara, egoyu güçlendiren fiillere dönük yaşamakta sakınca görmediği, kelimenin tam karşılığı olan Nefsi Emmare düzeyinde yaşadığı durumlarda, bir bakıma kendini dizginleyebilmesi için oruca girmesi tavsiye edilir.

Böylece o kişinin tabiat, huy ve karakterinde bariz şekilde bir değişme, bir anlamda denge sağlanabilmektedir. Tasavvuf felsefesini yaşam şekli, olarak kabul edenler, özellikle hayvani gıda almaksızın kırkar günlük üçer devre halinde oruç tutarak beyinsel arınmayı temin etmektedirler.

Oruç, bireydeki meleki gücün ortaya çıkmasına, bedensel kuvvetlerin azalmasına vesiledir. O sayede, şeytanî güçlerin İnsana hücûm etmesi imkânsızlaşır. Kendi aslını ve hakikâtini bilmiş, "Nefsine arif olmuş" Evliya denen zümrenin dahi sistemin şartlarını göz önünde bulundurarak farz olan Ramazan orucunun  yanısıra, nafile oruçlara da devam ettiğini ve bu tür çalışmaları tavsiye ettiğini kendi açıklamalarından   öğreniyoruz.

Bütün bu veriler ışığında, Oruç için, "Bireyi ilme ulaştıran ve pozitif  (sevap) kazanmada doruğa çıkaran bir çalışmadır.” diyebiliriz.

Bu mübarek Ramazan Ayında hayırlara vesile olacak oruçlar tutmanızı dilerim.

İstanbul-1998
afyuksel@hotmail.com
sufafy@hotmail.com

http://sufizmveinsan.com

Bu Yazı 10 Aralık 1999 tarihli Akşam Gazetesinde yayınlanmıştır.
Yeni Dünya Dergisi
Kasım 2001


Üst Ana sayfa e-mail