|
 
İşlemci, bellek, çevre
birimler gibi çeşitli donanım elemanları, işletim sistemi ve
uygulama programları gibi oldukça kapsamlı yazılım elemanları
içeren bir bilgisayar sistemi, oldukça karmaşık bir yapıdadır.
Bu karmaşık yapıdaki bilgisayar sistemleri bir bilgisayar ağı
yaratacak şekilde birbirine bağlandığında ortaya çok daha
karmaşık yapılar çıkmaktadır. Burada, aslında tek bir bilgisayar
ağı olmadığını, birbiri ile gerek hiyerarşik gerek başka
yapılarda ilişkilendirilmiş birçok bilgisayar ağı olduğunu
vurgulamak gerekir. Bu ağlar birbirine tekrarlayıcılar, köprüler
ve yol atayıcılar ile bağlanmışlardır.
Tasarımcılar karmaşık
yapıdaki sistemleri, biraz da doğayı gözlemleyerek,
ya hiyerarşik yapıda, ya da bundan daha basit bir yapı olan
katmanlı yapıda tasarlamaktadır. Buradaki genel amaç, bir
sistemi meydana getiren alt sistemler ve alt sistemler
arasındaki karmaşık arabirimlerin sayısını azaltarak tüm
sistemin genel tasarım ve üretim karmaşıklığını azaltmaktır.
Katmanlı yapıların karmaşıklığı, hiyerarşik yapıların
karmaşıklığından daha azdır. Katmanlı yapılarda alt sistemler
arasında sadece iki arabirim ilişkisi bulunmaktadır. Dolayısıyla
gerek bilgisayar sistemlerinin gerek bilgisayar ağlarının
tasarımında katmanlı yapılar tercih edilmektedir.
Bir bilgisayar ağını
oluşturan donanım ve yazılım elemanları, işlevleri açısından
katmanlar halinde organize edilmektedir. Burada bir alt katmanın
bir üst katmana verdiği servisten söz edilebilir. Servis aslında
alt katmanda tanımlanmış ve üst katman tarafından kullanılmakta
olan bir işlevden ibarettir.
Benzer ya da aynı katmanlı
yapıda olan iki sistem veya iki bilgisayar arasında, aynı
seviyedeki iki katman arasında bir protokol tanımlanabilir.
Katmanlar arası bir protokol, her iki katmanın birbiriyle bilgi
alışverişinde bulunmasını sağlayacak kuralların tümünden oluşur.
Katmanlar arası sanal olarak tanımlanabilecek bilgi alışverişi,
gerçekte bilginin alt ve üst katmanlar aracılığı ile bir
sistemden diğer sisteme aktarılması sayesinde yapılabilmektedir.
Bilginin gerçekten iki sistem arasında belirli bir formda
aktarılması, bu sistemlerin en alt katmanı olan fiziksel
katmanlar aracılığı ile gerçekleştirilmektedir. Bir sistemin
katmanlı yapısı, katmanların arabirim işlevleri ve katmanlar
arası protokollerin tümü bilgisayar ağları terminolojisinde bir
bilgisayar ağı mimarisi olarak anılmaktadır.
Bilgisayar ağ mimarileri
arasında ISO OSI referans modeli, TCP/IP, IBM’in SNA, DEC’in
DECNET vb. mimariler sayılabilir. Burada sadece güncel olduğu
için internet’i ayakta tutan TCP/IP ağ mimarisinin özellikleri
kısaca tanıtılacaktır.
TCP/IP ağ mimarisi basit
olarak dört katmandan oluşmaktadır. En eski bilgisayar ağı
mimarisi olan TCP/IP ağ mimarisi, bilgisayar ağlarındaki
gelişmelerin önemli bir bölümünü oluşturan Arpanet/İnternet
araştırma geliştirme çalışmaları sonucunda elde edilmiştir.
Yaklaşık olarak 2000 RFC belgesi, bu mimariyi oluşturan tüm
protokolleri ve yapıları tanımlar.
TCP/IP ağ mimarisi katman
yapısı, en üst katmandan en alta doğru, katmanların çok kısa
işlevsel tanımlarını da içerecek şekilde şöyledir:
Katman 4. Uygulama
(Application) katmanı:
Ağı kullanan uygulama programları ve bunlar arasındaki FTP
(dosya aktarımı), TELNET (uzaktaki bilgisayarlara erişim ve
login), HTTP (World Wide Web erişimi) vb. protokoller ve
uygulamalar bu katmanı oluşturmaktadır.
Katman 3. Aktarım
(Transport) katmanı:
Uçtan uca hatasız mesaj gönderme bu katmanın görevidir. TCP ve
UDP protokolleri bu katmandadır.
Katman 2. Ağ (Internet)
katmanı:
Veri paketlerinin iletimi, ağ içinde farklı yollardan yollanması
ve tıkanıklıkların idaresi bu katmanın görevleri arasındadır.
Internet’in doğru ve etkin çalışmasını sağlayan en önemli
katmandır. IP
ve ICMP protokolleri bu katmandadır.
Katman 1. Ağ erişim
(Network access) katmanı:
İletim ortamının fiziksel özellikleri bu katmandadır. Birbirine
doğrudan bağlı iki nokta arasında iletim, bu katmandaki tanımlar
çerçevesinde yürütülür.
Buraya
kadar beyin, sinir sistemi, bilgisayar ve bilgisayar ağları
konusunda genel bilgiler verilmiştir. Amaç bunlar arasında bir
karşılaştırma yapabilme zemininin hazırlanmasıdır.
Volkan Tolga
İstanbul - 17.01.2006
http://sufizmveinsan.com
|
