17 ağustos ta yaşanan
deprem felaketinin üstünden tam tamına 1 yıl geçti. Ama
izleri silinmedi. Silinecek gibide görünmüyor. Bu konuda
toplum olarak duyarlıyız.
Resmi ve özel kuruluşlar elinden geldiğince halkı
bilgilendiriyorlar.
Depremin oluşması ile ilgili en önemli faktör fay hatlarının
tesbitidir.
Fay hatları ilgili genel bilgiler şöyle değerlendirilmektedir.
Yerkabuğu
kayaçlarının zıt yönlü sıkıştırma ya da gerilme
kuvvetlerinin etkisiyle koparak birbirine göre yer değiştirmesi
sonucunda ortaya çıkan yapıya kırık ya da fay
denilmektedir.
Kırıkların
uzunluğu birkaç santimetreden, yüzlerce kilometreye kadar
olabilmektedir.
Kırıkların dağılımı düzensizdir; bazı geniş alanlarda
hiç kırık bulunmazken, bazılarında da değişen boyutlarda
sayısız kırık yer alır. Kırıklar yatay, düşey ya da
belirli bir açıyla eğimli olabilir.
Kırıklar
genellikle tektonik etkinliğin görüldüğü bölgelerde, bu
hareketlerin sonucunda oluşur. Özelliklerini ve boyutlarını
ise, etkisi altında kaldığı tektonik hareketlere bağlı
olarak kazanırlar.
Bazı bölgelerde kırık görülmemesinin nedeni, bu bölgelerin
herhangi bir tektonik hareketin etkisi altında bulunmamasıdır.
Yeryüzünde
meydana gelen depremlerin bir nedeni, volkanik bölgelerde
yerkabuğunun altındaki erimiş kayaçların hareket etmesidir.
Ancak bu tür depremler hafif sarsıntılardır. Asıl büyük
depremler, yerkabuğundaki kırıklıkların oluşturduğu fay
hatları (kırık kuşakları) boyunca görülür. Büyük kütleler
halindeki yerkabuğu katmanlarının birbirinden farklı
hareketleri kırık kuşağı boyunca büyük bir gerilim
oluşturur.
Kırık kuşağının
her iki yanındaki kayaçlar bir yay gibi gerilir. Sonra
birdenbire kayaçların direnci kırılır ve büyük kütleler
halindeki yerkabuğu katmanları harekete geçer, gergin kayalar
serbest bırakılmış bir yay gibi titreşir.
Aslında yerkabuğunun kırık kuşağı boyunca hareketi, en şiddetli
depremlerde bile yalnızca birkaç metredir.
Ama
bu hareket bir dakika kadar bir süreyle yerkabuğunu ileri
geri, aşağı yukarı sarsacak kadar şiddetlidir.
İstanbul
- 23.8.2000
http://afyuksel.com
|