|
 
Kullanmakta
olduğumuz o kadar çok icat var ki, hiçbirini de bilmeden
kullanabiliyoruz. Fakat, insanlık tarihine adını yazdırmış olan
bu icatların mucitleri sanki ellerinde olmadan kendi hayatlarını
insanlara adamışlardır. Bunu anlamay çalıştığımda aklıma
“içlerinde olan bir dürtünün ortaya çıkması” diye bir açıklama
geliyor. Bu mucitlerin hayatlarına bakarsanız, hepsinin de bazı
ortak noktaları olduğunu görürsünüz.
İşte onlardan biri:
Dünyada bir devrim yaratan kopyalama teknolojisinin mucidi
Chester Carlson, insanoğlunun bilgi paylaşım şeklini
değiştirdi.
Bu önemli
buluş, bugün iş yaşamımızda kullandığımız gelişmiş yazıcı, faks,
tarayıcı ve dijital baskı sistemleri gibi ürünlerin de ortaya
çıkmasına neden oldu. Tüm bu ürünler, aynı çalışma prensibinden
hareketle geliştirildi. Konu uzmanları, 2004 yılında ofis
makineleri ile 4 trilyon sayfa dokümanın çoğaltıldığını tahmin
ediyor.
Gelmiş
geçmiş en önemli buluşlardan biri kabul edilen fotokopiyi icat
eden Chester Carlson, aynı zamanda, şu an birçok büyük firmanın
rekabet ettiği, yıllık cirosu 112 milyar dolar olan doküman
yönetimi pazarının da yaratıcısı.
Chester
Carlson fakir bir ailenin çocuğu olarak 1906 yılında Amerika’da
dünyaya geldi.
Köhne bir barakada büyüyen Carlson, anne ve babasını
tüberkülozdan kaybettiğinde, bu yaşamdan ancak bir şey
keşfederek kurtulabileceğini anladı. Küçük yaşlardan itibaren
çalışmaya başlayan Chester Carlson, zor koşullara rağmen,
eğitimini sürdürdü ve Kaliforniya Teknoloji Enstitüsü’nde Fizik
öğrenimi gördü. Okuldan sonra, bir tescil ofisinde asistan
olarak çalışmaya başlayan Chester Carlson’un kâğıt ağırlıklı bir
işi vardı ve sürekli olarak belge çoğaltıyordu.
O zamanlar
bir belgenin çoğaltılması için ya fotoğrafının çekilmesi ya da
elle yazılarak kopyalanması gerekiyordu. Bu iki yöntem de, çok
pahalı ve zaman alıcıydı. Bu şekilde belge kopyalamanın çok zor
olduğunu gören Carlson, kopyalamanın daha kolay bir yolunu
bulmaya karar verdi.
New York
kütüphanesinde aylarca fotoğrafçılık üzerine yazılmış bilimsel
araştırmaları inceledi ve bu konuda deneysel araştırmalar
yapmaya başladı. Carlson, fotoiletken özellikli materyaller
üzerinde elektrostatik denemeler yaptı ve elektrik ışığına maruz
kalan nesnelerin görüntülerini yansıttıklarını keşfetti.
Carlson, 22 Ekim 1938 tarihinde ilk Xerografik görüntüyü
keşfettiğinde 32 yaşındaydı. Bu buluşa daha sonra eski
Yunan’da kuru ve yazma anlamlarına gelen kelimelerin
birleşiminden Xerografi adı verildi.
Carlson,
Xerografi keşfi için patent başvurusunda bulundu. Buluşunu nihai
bir ürün haline getirmek için büyük firmaların kapısını çalarak
bu firmaları buluşuna yatırım yapmaları için ikna etmeye
çalıştı. IBM, General Electric, Kodak, RCA gibi büyük
firmalar, onu dinlediler, ama bu buluşu yatırım yapmaya değecek
kadar önemli bulmadıkları için teklifini reddettiler.
Yıllar süren
bu süreç sonunda Haloid adında fotoğraf malzemeleri satan bir
firma, Chester Carlson’un buluşunun önemini kavrayarak, yatırım
kararı aldı. Bu riskli yatırım kararını alan Haloid şirketi,
1961 yılında ismini “Xerox Corporation” olarak değiştirdi.
Bu keşfin,
kolay ve hızlıca siyah beyaz fotokopi çeken bir ürün haline
gelme süreci yıllar aldı. 1949 yılında kamuoyuna tanıtılan ilk
ürün denemesinden sonra, 1961 yılında piyasaya sürülen Xerox
914, basit ve çabukça siyah beyaz kopyalama yapan ilk otomatik
fotokopi makinesiydi. Xerox 914 ürünü o kadar başarılı oldu ki
yıllar sonra, Fortune dergisi Xerox 914’ü Amerika’da satışa
sunulan gelmiş geçmiş en başarılı ürün seçti. Xerox, 2000’li
yıllara gelene kadar Xerox 914’e servis vermeye devam etti.
Chester
Carlson, 1968 yılında öldüğünde 62 yaşındaydı. Buluşçu
kimliğinin ötesinde, hayatını başkalarına yardım etmeye adayan
bir kişi idi. Ölmeden önce Xerografi keşfi ile elde ettiği 100
milyon doların üzerindeki servetini hayır kurumlarına bağışladı.
Chester
Carlson’un yaşamı ve buluşu ile ilgili yüzlerce makale yazıldı
ve bilimsel araştırma yapıldı. Chester Carlson ölmeden önce ve
hatta öldükten yıllar sonra bile birçok başarı ödülüne layık
görüldü. Araştırmacı yazar David Owen tarafından 2004 yılında
kaleme alınan “Saniyeler içinde kopyalama” adlı kitap, tüm
detayları ile Chester Carlson’un bu sıradışı buluşunu ve
yaşamını ortaya koyan en son eserlerden biridir.
Chester
Carlson’un açtığı buluşçu yoldan ilerleyen Xerox, Xerografi
buluşunu temel alarak binlerce yeni buluşa imza attı ve dünya
üzerinde yenilikçi ve buluşçu kimliği ile birçok yeni sektör
yaratan ve insanoğlunun günlük yaşamını değiştiren bir firma
oldu.
Xerox, şu an
dünya üzerinde 130 ülkede faaliyet gösteren, üç farklı kıtada
yer alan birçok AR-GE Merkezi, 65.000 çalışanı ve 16 milyar
dolar cirosu ile alanında pazar lideri ve teknolojiye yön veren
büyük firmalardan biri.
Tarihe
önemli eserler bırakarak yüzlerce yıl adlarını ve hayatlarını
insanların öğrenmesini sağlayan insanlar, gene de yapacakları
yapar ve insanlığa hizmetlerini sunarlar. Bazılarının başları
kesilse, sokak ortasında, halkın önünde öldürülse bile gerçeği
ortaya koymak, onlar için özlerinden gelen karşı konulmaz bir
seçenektir.
Volkan Tolga
İstanbul -
26.04.2006
http://sufizmveinsan.com
volkantolga@hotmail.com
|
