Futbol ve Teknoloji

 

Hakem hataları sadece Türkiye’de mi var? Futbolda yalnızca Türkiye değil, bütün dünya hakem hatalarından şikayetçi. Oynandığından beri futbol sanki hakem hatalarına mecbur. Bu hatalar, adeta futbolun bir parçası halinde. Tartışmalar: “Hakem de insandır, hata yapabilir” nidalarıyla demleniyor. Bu yolda nice takımlar şampiyonluktan oldu, nice takımlar küme düştü. Sırf bu sebepten, hataları kendi hesabına kaydedilmesini isteyen bencil insanlık içgüdüsü hakemlerle uğraşmaya, etkilemeye, olması muhtemel hataları kendi lehine çevirme bencilliği içindedir artık.

Futbol programları “bir hobi” olan futboldan ziyade hakemler, hataları, ve onların tuttukları(!) takımları tartışır oldular. İşte ben buna “futbolun magazinleştirilmesi” diyorum. Nerede o eski futbollar, futbolcular!.

Eskilerini hatırlamak yerine geleceğe bir göz atalım isterseniz. Evet, yıllardır düşündüğüm, ve benim gibi düşünenlerin de olduğunu bildiğim bir konu var: Futbolda teknoloji uygulansa nasıl bir etki olur? Bazı senaryolar inceleyelim.

Teknoloji, hakem hatalarını en aza indirgeyecek yeni bir sistem geliştirdi. Vericiler, alıcılar ve bilgisayarlı sistemleri birleştiren bu yeni ve ilginç sistem “futbol sahalarında tam tarafsızlık” sloganıyla ilerliyor. Bu sistemde televizyon programlarında ahkam kesen eski hakemlerin de işlerini, yeni ekmek teknelerini tehlikeye sokacak gibi görünüyor.

2006 yılı malum, Dünya Kupası maçları var. Düşünün ki bir maçta; Fransa-Almanya maçında Almanya 1-0 önde, maçın son dakikaları, bir de bakıyorsunuz Almanya ceza sahasındaki bir mücadelede hakem düdüğünü çalıp penaltı kararını veriyor.  Herkes Alman futbolcuların hakeme doğru koşup itiraz etmesini beklerken, yalnızca takım kaptanı hakeme doğru yaklaşıp bir şeyler soruyor. Hakem de bileğindeki mini ekranlı bilekliği kaptana gösteriyor: Ekranda “Faul” yazıyor. Kaptan hiç itiraz etmeden uzaklaşıyor.

Baldırlarda vericiler…

Kararlarına kayıtsız şartsız uyulacak, futbolcuların itiraz etmeyeceği bir hakem düşünebiliyor musunuz? Haklısınız, bunun hayali çok zor. Alman kuruluşu Cairos Technologie şirketi, entegre devrelerde uzmanlaşmış bir başka Alman firması Fraunhofer Institut ve Münih Teknik Üniversitesi’nden spor bilim adamları uzmanlarıyla işbirliği yaparak, Ekim 1999’ dan beri hakemlere yardımcı olacak yeni bir elektronik sistem üzerinde çalışıyor.

Söz konusu cihaz, teknik olarak futbolcuların baldırlarını koruyan dizliklerle ve topun içine yerleştirilmiş küçük verici ağıyla uyumlu çalışıyor. Sistemin çiplerinin üretildiği Fraunhofer Institut’ ten ilgililer konuyla ilgili şu açıklamalarda bulunuyor:

“Tanımlama koduyla beraber elektromanyetik dalgalar bu bileşenlerden her biri tarafından 500 kez yayılıyor. Oyunculardan çok daha hızlı olan topta ise bu frekansın yayılma hızı saniyede 2000. Sinyaller sahanın etrafına yerleştirilmiş on kadar alıcı parabol tarafından toplanıp bilgisayar sunucusuna aktarılıyor.”

Bu arada, Münih Teknik Üniversitesi tarafından geliştirilmiş bir bilgisayar, söz konusu sinyalleri saha kenarına ve kalelere yerleştirilmiş sabit vericilerin yaydığı referans sinyalleriyle karşılaştırıp alma süresini analiz ediyor.

Bilekteki ekran…

Bu aşamadan sonra da bilgisayar her oyuncunun ve saha üzerinde topun pozisyonunu hesaplayıp her saniyesini hemen hemen santimetresine kadar yakın ölçülerde yeniden oluşturuyor. Böylece olası faul, taç gibi pozisyonlar kesin olarak saptanabiliyor ve bu bilgiler anında hakemin bileğindeki küçük ekrana aktarılıyor.

Ekran, mesaj aldığı her defasında titreşip ses çıkarmaya başlıyor. Üstelik bilgisayar, oyuncuların performanslarını ölçüp istatistikler için gerekli verileri toplayarak futbol camiasına ek hizmetler de sunuyor.

Bu cihazın en önemli özelliği, elektronik bileşenlerinin tasarımından kaynaklanıyor. Azami derecede küçültülen bu bileşenlerin toplam ağırlığı 20 gramı geçmiyor; böylece oyuncuların hızı, hareketleri engellenmemiş oluyor.

Üstelik, en şiddetli darbelere bile dayanıklı olmaları, önemli bir avantaj sağlıyor. Dalga uzunluklarının ise hiper frekans (dalga uzunluğu 1mm ila 1m arası), yani cep telefonunkine benzer, ama 400 kat daha düşük güçte olması nedeniyle de oyuncuların sağlığına zarar vermiyor.

Antrenörler için de yararlı…

Bu teknolojinin hakemlik dışında diğer alanlarda da uygulanması bekleniyor. Örneğin, aygıt her oyuncunun performansını hesapladığından antrenman yöntemlerinde devrim yaratabilir. Tabi ki futbol dışında diğer spor alanlarında da yararlanmak mümkün.

Bilgi:

“Dünya kupası finaller tarihinde en unutulmaz anlardan birinde, 1966’da final karşılaşmasında İngiltere’nin Almanya karşısında 3-2’lik galibiyetiydi. Alman taraftarların çoğunun iddiasına göre top gol çizgisini geçmemişti.”

Konuyla ilgili bir röportaj:

Fransa Ulusal Hakemlik Teknik Direktörü Michel Vautrot sorularu yanıtladı:

-         Bu sistem hakkında ne düşünüyorsunuz?

-         Futbol sahasında her şey çok hızlı gelişir. Bu nedenle bazen gol olup olmadığına karar vermek zorlaşır. Bu gibi durumlarda böyle bir sistem yarar sağlayabilir. Bu sistem yüzde 100 güvenilirse, hakemin oyuncuların hareketlerine odaklanmasını da sağlayabilir.

-         Uzun vadede hakemin rolünün değişmesi riski var mı?

-         Hakemlikte insan faktörü çok önemli. Sahadaki ambiyansı, oyuncuların ruh hali gibi parametreler temel bir rol oynar. Hakem orkestra şefi gibidir. Bu nedenle alıcıların yüzde 100 hakemin görevini üstleneceğine inanmıyorum.

Kaynak:
Hürriyet Bilim Dergisi

Volkan Tolga
İstanbul - 06.06.2006
http://sufizmveinsan.com

volkantolga@hotmail.com

 


Üst Ana sayfa e-mail