 ir
Nüfus sayımı daha geldi geçti. Hepimizin eve mahkum olduğu, dışarı
çıkmanın yasaklandığı, hatta ceza verildiği...Sayımla birlikte gelen sokağa çıkma yasağını çok farklı yorumlayanlar var. “Hareket özgürlüğünün kısıtlandığı bir gün.” “Çağdışı uygulama” “Ekonomiye zararı milyonlarca dolar.” “Bir gün de evin tadını çıkartalım.” Kişilerin ruh hallerine göre yorumlar uzayıp gidiyor. Tam bunları yazarken, televizyonda bir yetkili, eleştirileri yanıtlıyor, “Eğer Türkiye’de herkes sayım formlarını kendi dolduracak seviyeye gelirse o zaman sokağa çıkma yasağına gerek kalmadan sayım yapılabilir.” Önce, kulağa yeterli bir açıklama gibi gelse de, sonraki haberi izlediğimizde fikrimiz değişiyor. Haber şöyle diyor; “Ankara’dan sayım öncesi Tokat’ın ... köyüne hareket etmek isteyen iki otobüs, belediye zabıtaları tarafından durduruldu. Amaç; kendi memleketlerinin nüfusunu yüksek göstererek ilçe yapmak!..” Böyle bir yerde sen gel, sokağa çıkmadan nüfus sayımı yap. Diyelim ki, herkes formu kendi kendine mükemmel bir şekilde doldurabiliyor; ancak acaba bu durumda bazı kişiler kaç yerde dolduracaktır söz konusu formu? Mükerrer oyları ne çabuk unuttuk!.. Bunları düşünürken, biz de sıcağı sıcağına yazı dizimize katmak için nüfus sayımının tarihçesini ve Japonya’daki uygulamasını araştırdık. Tesadüf o ki, bu ay Japonya’da da sayım varmış. 1 Ekim 2000’de. Japonya’da oturan bütün insanların sayılması amaçlanan 17.nüfus sayımıymış. Tarihte ilk nüfus sayımları yaklaşık MÖ. 3000 Babil’de, Çin’de, ve MÖ.3050’de Mısır’da Piramitlerin inşası için yapılmıştır. Bu sayımlarda insanlarla birlikte eşyaların da sayıldığı, tarih kaynaklarında belirtilmektedir. Nüfus sayımına İngilizce’de “Population Census” denir ve Latinceden gelmektedir; eski Roma İmparatorluğunda Nüfus sayımı yapan memurlara Cencere denmektedir. Japonya’da da
bizdekine benzer amaçlarla beş senede bir nüfus sayımı yapılıyor.
Bu ülkede nüfus sayımı sistemi, bizimkinden oldukça farklı. En
başta sokağa çıkma yasağı yok! Sayım bir günde olmuyor. Ekim
2000 sayımında, yaklaşık 800.000 sayım memuru görev almış ve
bir sayım memuruna 50 hane düşecek şekilde ayarlanmıştır.
Normal sistemde zaten herkesin belediyede kaydı mevcut iken, yeni taşınanlar
da (1 Ekim tarihinden üç ay öncesine kadar) eski ikamet ettikleri
belediye sınırlarında sayılıyorlar. 1 Ekim sayım günü diye
telaffuz edilmesine karşın, sayım 23 Eylül’den 9 Ekime kadar sürüyor.
Gerekli eğitimi almış olan sayım memurları 23 Eylül’de sayım
formlarını sorumlu oldukları hanelere dağıtmaya başlıyor. 9
Ekim mesai bitimine kadar formları evlerden geri toplamak, bizzat sayım
memurunun görevi içinde, ancak formları geri teslim etmek de kanuni
zorunluluk. Buna riayet etmeyen kişiler hakkında tutanak tutuluyor
ve kanuni işlem yapılıyor. Yaptırım cezası ise açık, 6 ay
hapis veya yaklaşık 1000 Amerikan doları para cezası. Japonya’da ilk nüfus
sayımı denemelerine 1879 yılında başlanmış, ancak ilk resmi nüfus
sayımı 1920 yılında yapılmıştır. ABD 1790 yılı, Ahmet
F. Yüksel
|
