JAPON ŞİİRLER

2. Bölüm

Bir önceki yazımızda Haiku ile ilgili temel bilgilere ve en çok bilinen Haiku örneklerine yer vermiştik. Bu yazımızda da haiku ile ilgili örneklere yer vereceğiz ve Haikunun Türk edebiyatındaki şairlere etkisindan kısaca bahsedeceğiz.

Haiku Japon edebiyatında üst zümrenin bir nazım biçimi iken 17.yüzyılda Usta Başo ile geniş halk kitleleri tarafından benimsenen bir nazım türü olmuştur.
Haiku kendine has özelliğiyle kafiyeye ihtiyaç duyulmayan bir nazım türüdür. Şair tabiatta o anda hissettiğini kaleme alır. Bu sebepten dolayı Haiku hep karşımıza bir doğa manzarası çizer ,bir duyguyla... Bazen bir yaprakla, bir çiçekle, bir ağaçla, bazen bir kuşla, kurbağayla bazende, deniz ,göl, şelaleyle karşımıza çıkar.

Wochi-kochi ni
taki no oto kiku
wakaba kana

(Şair : Yosa Buson 1716-1783)

Etrafta
şelalenin sesini dinler
yeni çıkan yapraklar

Shin-shin to
Hai aoki made
Umi no tabi

(Şair : Shinohara Housaku 1905-1936)

Ruhum ve bedenim
İliklerime kadar
Deniz sefası

Tabi ni yande
yume wa kareno wo
kake meguru

(Şair : Başo 1644-1694)

Yolculukta hasta düşer,
düş çorak kırlarda
uçuşup gider

Takotsubo ya
hakanaki yume wo
natsuno tsuki

(Şair : Başo 1644-1694)

Ahtopot yakalama tuzağı,
kısa süren düş
yaz mevseminde ay

Türk edebiyatında Haiku’yu incelemiş ve Haikudan etkilenmiş şair deyince akla Orhan Veli gelir. Orhan Veli bildiğimiz gibi şiirimize yeni bir uslüp getirmiştir. Klasik uyaklı nazım türüne kafa tutan Orhan Veli’nin şiirleri hala tartışılırken, O gençler arasında giderek sevilen bir yazar olmuştur. Orhan Veli’nin Türkçe olarak yazdığı tam haiku düzeninde (5-7-5 hece ölçülü) iki şiirini örnek vermek istiyoruz...

Gemliğe doğru
denizi göreceksin
sakın şaşırma

(O.Veli)

Yosun kokusu
ve bir tabak karides
Sandıkburnu’nda

(O.Veli)

Son olarak kendimin Türkçe Haiku denemelerini sunmak istiyorum.

Boğaziçinde
Denizde yakamozu
Seyredalarken

(Turhan Doğan)

Dağ taş kuş hepsi
Okyanusa bakarken
Yok oldu gözden

Turhan Doğan
http://sufizmveinsan.com
13.06.2001