Bu
soru Kopenhagen’daki bir Üniversitenin fizik sınavından alınmıştır:
"Bir
gökdelenin yüksekliğini barometre ile nasıl bulursunuz? Anlatınız."
Öğrencilerden
birinin cevabı: "Barometrenin ucuna bir ip bağlarsınız.
Sonra
gökdelenin tepesinden asıp sallarsınız. Barometre yere değdiğinde
ipin boyuyla barometrenin boyunun toplamı gökdelenin yüksekliğini
verecektir."
Bu
oldukça orijinal cevap, hocayı çileden çıkartmaya yetti ve öğrenci
dersten kaldı. Öğrenci cevabının doğruluğu konusunda itirazda
bulundu ve üniversite durumu çözmek için başka bir hoca gönderdi.
Bu
noktada öğrenci hakkında ne düşünürdünüz? Sizin kararınız
ne olurdu?Çocuk kalmalı mı geçmeli mi?
Yeni
hoca, cevabın aslında doğru olduğuna, fakat kayda değer bir fizik
bilgisinin varlığını göstermediğine karar verdi. Sorunu çözmek
üzere;öğrencinin en azından asgari bir temel fizik bilgisi olup
olmadığını
anlamak
için ona altı dakika vererek sorunun sözlü cevabını vermesi
kararını aldı. Genç, ilk beş dakika, sessizliğe gömüldü. Alnı
düşünceden kırış kırış olmuştu.
Hoca
zamanın tükenmekte olduğunu hatırlattığında genç, çeşitli
cevaplarının
olduğunu, fakat hangisini kullanacağına karar veremediğini
söyledi.
Tekrar acele etmesi tavsiye edilince şöyle cevapladı:"İlk
olarak,
barometreyi gökdelenin tepesine çıkartıp kenarından aşağı
bırakıp
yere inene kadar geçen süreyi ölçersiniz. Binanın yüksekliği
(H=0.5x
g x t2) formülü uygulanarak hesaplanabilir. Fakat barometre için
kötü
bir seçim..."
"Veya
güneş parlıyorsa, barometrenin yüksekliğini ölçersiniz. Sonra
onu
bir yere dikip gölge uzunluğunu, sonra da gökdelenin gölge uzunluğunu
ölçebilirsiniz.
Bundan sonrası basit bir orantıyı çözmek olacaktır."
"Fakat
bu konuda gökbilimsel bir cevap istiyorsanız barometrenin
ucuna
bir sicim bağlayıp onu bir sarkaç gibi sallandırabilirsiniz; önce
yer
seviyesinde
daha sonra da gökdelenin tepesinde. Yüksekliği T=2pikarekvk
(I/g)formülündeki
farktan yararlanarak bulabilirsiniz.""Yahut da gökdelenin
dışarısında
bir yangın çıkış merdiveni varsa, barometreyi bir cetvel gibi
kullanarak
yukarıya çıkarken gökdelenin boyunu
barometre
yüksekliği biriminden sayıp bunları toplayabilirsiniz."
"Eğer
ille de sıkıcı ve ortodoks olmak istiyorsanız, tabii ki
barometre
ile gökdelenin tepesindeki ve yer seviyesindeki basıncı ölçer
milibar
cinsinden çıkan farkı feet'e çevirebilirsiniz ve yüksekliği
bulursunuz."
"Ancak
bizler daima zihnin bağımsızlığı ve bilimsel metotlar kullanma
konusunda
teşvik edildiğimiz içindir ki, en iyi yol şüphesiz hademenin
kapısını
çalmak ve yeni bir barometre isteyip istemediğini sorarak
gökdelenin
yüksekliğini söylemesi durumunda ona bu barometreyi
vereceğimizi
söylemek olurdu."
Simdi
genci dinledikten sonra hâlâ aynı şeyi mi düşünüyorsunuz ?
Geçmeli
mi kalmalı mı ?
Öğrencinin
adı : Niels Bohr, Fizik'te Nobel ödülü kazanan tek Danimarkalı.
Dr.
Ahmet Altıner 'den alıntıdır...
http://afyuksel.com
25.01.2001
|