ondra’da taksiye bindiğinizde, şoför size sadece numarayı sorar.
Zira, o caddeye belki en kestirme tali bir yerden gitmesi gerekecektir.
Bu metropolde, filmlerde gördüğünüz özel İngiliz tipi arabaların şoförleri, her sokağı ezbere bilmek durumundadır.”

Yukarıdaki satırlar bendenize ait bir yazıdan alıntıdır.
Londralı bir grup bilim adamı bu şartların farkına varmış olmalı ki, değişik yönlü bir araştırmaya girmiş.
İncelemelerde,
Yıllarca şehir sokaklarında araba kullanmanın, taksi şoförlerinin beyinlerindeki anahtar bir merkezin boyunu büyüttüğü söyleniyor.
Ama bunun da bir bedeli var: Beynin bir başka bölgesi büyümeyi telafi etmek için küçülüyor. Üç yıl önce bir araştırma yapan Londra Üniversitesi’nden Eleanor Maguire ve meslektaşları, Londra’daki taksi sürücülerinin, yollarda araba kullanırken hipocampus (beyinde bulunan iki beyaz çıkıntının her biri) adlı bölümlerinin aktif hale geldiğini bulmuşlar.
Bu da, beynin o bölgesinin yön bulmayla bir ilişkisi olduğunu ortaya koymuş.

Şimdi ise, MRI (Magnetic Rezonance Imaging – Manyetik Rezonans Görüntüleme) aleti kullanarak yaptıkları incelemede, on altı taksi sürücüsünün, taksi kullanmayan elli yetişkine göre daha büyük birer arka hipocampus’a sahip olduklarını görmüşler.
Araştırmacıların bulgularına, Ulusal Bilimler Akademisi’nin gelecek yayınlarında yer verilecek. Araştırma ekibi, sürekli araba kullanmanın, büyük olasılıkla yeni sinir bağlantılarının oluşmasından dolayı, beynin bu bölgesini büyüttüğü sonucuna varmış.
İlginç bir şekilde, taksi şoförlerinin ön hipocampusleri daha küçük...
Bu da, diğerinin büyümesini dengelediğini gösteriyor. Acaba sürücüler, artan bilgilerine karşılık, bazı yetenekleri kayıp mı ediyorlar?
“Olabilir” diyor ekip üyesi Christopher Frith.

Soruya kesin bir yanıt vermeden önce  araştırmacılar, ön hipocampus’un tam olarak ne yaptığını belirlemek istiyorlar. Bu bölgenin bellekle ilgili olduğu biliniyor; ama kısa veya uzun vadeli mi, yoksa yüzler veya kelimeler gibi özel içeriği mi olduğu bilinmiyor.

Harward Üniversitesi’nden nörolog Daniel Schacter bu deneyimi, beynin bir bölgesindeki büyümenin, bir diğerinde küçülmeye yol açtığını gösteren ilk kanıt olarak değerlendiriyor ve şu sözlerle düşüncelerini dile getiriyor:
“Bu gerçekten çok şaşırtıcı. Yapılacak incelemeler, taksi sürücülerinin yeni bilgileri oluşturmada ve kullanmada zorluk çekip çekmediğini ortaya koyacaktır”

Beynin  yöneldiği şeylere karşı duyarlı olduğu bir gerçek...
Ancak, hücre faaliyetleri neticesinde gelişme gösteren bölgelerin yanında diğer kısımlarının küçülmesi hususu pek inandırıcı gözükmüyor.
Zira beyin, entegre çalışan bir sistemle vardır.
Yukarıdaki bir dizi teze karşın kanaatimi bu yönlü yansıtıyorum.

İstanbul - 08.4.2000
http://afyuksel.com

Kaynakça:
New Scientist