'Bir gökdelenin yüksekliğini barometre ile nasıl bulursunuz?'
Soru, Kopenhag'daki bir üniversitede bir fizik öğrencisine sorulmuş. Yanıt şöyle: "Barometrenin ucuna bir ip bağlarsınız, sonra gökdelenin tepesinden aşağı sallarsınız. Barometre yere değdiğinde ipin boyuyla barometrenin boyunun toplamı gökdelenin yüksekliğini verir."

Bu yanıt, doğal olarak soruyu soran fizik profesörünü çılgına çevirmiş. Yanıt aslında doğru, ama yeterli bir fizik bilgisini göstermiyor. Üniversite yönetimi, öğrenciyi bir kez daha sınamaya karar vermiş. Ve onu bu kez sözlü sınavda, bir başka fizik profesörünün karşısına çıkarmış. Soru, yine aynı soru. Öğrenci sessiz, sakin düşünüyor. Hocası, zamanın tükendiğini söyleyince genç adamın yanıtı şöyle olmuş: "Önce barometreyi gökdelenin tepesinden aşağıya bırakıp yere inene kadar geçen süreyi ölçersiniz. Binanın yüksekliği 'H= 0.5xgxt kare' formülü uygulanarak hesaplanabilir. Ya da güneş parlıyorsa, barometrenin yüksekliğini ölçersiniz. Sonra onu bir yere dikip, gölge uzunluğunu ve sonra da gökdelenin gölge uzunluğunu ölçebilirsiniz. Bundan sonrası basit bir orantıyı çözmeye kalır. Bu konuda başka bir yanıt da var. Barometrenin ucuna bir sicim bağlayıp onu bir sarkaç gibi sallandırabilirsiniz ve yüksekliği T= 2pi kare kvk (I/g) formülündeki farktan yararlanarak bulabilirsiniz. Eğer ille de sıkıcı ve Ortodoks olmak istiyorsanız, tabii ki barometre ile gökdelenin tepesindeki ve yer seviyesindeki basıncı ölçer milibar cinsinden çıkan farkı feet'e çevirebilir ve istediğiniz yüksekliği bulursunuz."
Genç öğrenci bütün bu konuşmasından sonra bir an soluklanmış ve gözlerini öğretmenin gözlerinin içine dikerek şöyle konuşmuş: "Ancak bizleri daima zihnin bağımsızlığı adına bilimsel metotlar kullanma konusunda teşvik ettiğiniz içindir ki, en kolay yol, bütün bunlara karşı çıkıp, gökdelenin en alt katında oturan kapıcının kapısını çalmak ve barometreyi ona hediye edip, gökdelenin yüksekliğini ondan öğrenmektir."
Bu öğrencinin adı: Niels Bohr. Bugün, fizik dalında Nobel ödülünü kazanan tek Danimarkalı fizik adamı. 'Adam olacak çocuk kakasından belli olur' demişler ya.

Durum aynen öyle.

http://afyuksel.com
07
.03.2001

 


Üst Ana sayfa e-mail