|
Bedir ashabından olan amcasının oğlu Evs b. Sâmit el-Ensarî ile evli idi. Evs, sahabenin tanınmışlarından Ubade b. Sâmit'in kardeşidir. Bedir'den başka Uhud ve diğer birçok gazalara katılmıştır. Hazrec kabilesine mensub olan Havle (r. anha) hicretten önce Medine'de müslüman oldu. Hicretten sonra Rasülullah'a (.s.a.v) biat etti. Peygamberimizin Medine'ye teşriflerinden önce Evs ve Hazrec kabileleri arasında uzun yıllardan beri devam eden düşmanlık, kin ve dargınlık vardı. Rasülullah (s.a.v) sayesinde bu ateş söndü ve İslam kardeşliği ile birbirlerinin dostu oldular. Peygamberimizin bu Medineli müslümanları yani Ensar'ı şöyle övdüğünü Havle binti Salebe (r.anha) duymuştur. "Eğer hicret olmasaydı. Ensar dan bir kişi olurdum. Eğer bütün insanlar bir yoldan giderse. Ensar da bir başka yol giderse ben Ensar'ın gittiği yoldan giderim... Kim Ensar'ı severse Allah da onu sever. Kim Ensar'a kızar ve düşmanlık ederse, Allah da ona kızar..." Sevgili Peygamber Efendimizin (s.a.v) hizmetinde bulunanlardan otuzu aşkın erkek sahabi ve on civarında kadın sahabinin isminden sözedilmektedir. Hz. Havle binti Sa'lebe (r.anha) Peygamberimizin hizmetçiliğini yapma saadetine eren kadın sahabelerdendir. Duha suresinin nüzul sebebleri meyanın da ondan da şu şekilde bahsedilmiştir. "Bir enik Rasülullah’ın sediri altına girmiş, ölmüş de haberimiz olmamış. Rasülullah dört gün durdu, vahiy inmiyordu. "Ya Havle! Rasülullah'ın odasında ne oldu ki bana Cibril gelmiyor?" Sonra dışarı çıktı, ben süpürgeyi alıp odayı temizlemeye başladım. Ağır bir şey sedirin altında süpürgeme takıldı. Ölü bir enik karşıma çıktı. Onu evin arkasına attım. Peygamberimiz geldiğinde mübarek sakalı titriyordu. "Havle! Beni ört. Allahü Teâlâ Duha suresini nazil eyledi." buyurdu Mücadele suresinin ilk dört ayetinin nüzul sebebi doğrudan Hz. Havle binti Sa'lebe (r.anha) ile kocası arasında geçen Zıhar olayı ile ilgilidir. Şöyle ki, zıhar demek kocanın karısına "Sen bana anamın sırtı gibi ol" dedi mi cahiliyye adetine göre karının boş olmasıdır. Artık karısı ona haram olur. İslam'da ilk Zıharı yapan Havle'nin kocası Evs b. Samit oldu. Bir gün yaşlı ve hırçın olan Evs, karısı Havle'den bir istekte bulundu, isteğini hanımı yerine getirmeyince ona kızıp, aklı başından gitti. Havle'ye, "Sen bana anamın sırtı gibi ol." dedi. Daha sonra kızgınlığı gidip aklı başına gelince bu dediğine pişman oldu. Tekrar hanımının yanına gelip onunla beraber olmak istedi. Cahiliyye devrinin bu boşama şeklinin İslam'da da geçerli olabileceği ihtimalini dikkate alan Havle, haklarında Allah ve Rasülü bir hüküm verinceye kadr bir araya gelemiyeceklerini kocasına söyledi. Onun Rasülullah'a gidip olup bitenleri anlatmasını istedi. Fakat kocasının ben utanırım diye gitmekten imtina etmesi üzerine komşusundan emaneten bir elbise alarak Hz. Aişe validemizin evinde bulunduğu bir sırada Peygamberimizin yanına vardı. Önüne oturdu. Konuyu şöylece anlattı; Ya Resullullah! Evs beni tezerrüc ettiğinde ben gen. İdim.Şimdi yaşım ilerledi. Beni anası gibi kıldı, ,kimsesiz bırakıverdi. Eğer bana bir ruhsat bulur da beni yine onunla geçindirirsen beyan buyur." diye halini arzetti.Peygamberiniz (s.a.v) "Haram olmuşsun, buyurdu. "Kurbanın olayım nazar buyur ya Nebiyyallah" dedi. Bu yolda Rasülullah'a tekrar tekrar mücadele etti, sonra da Allah'a arzı şikayet ederek, "Allah'ım! Ben, bugün halimin perişanlığını, bana zor gelecek olan ayrılmanın açısından sana şikayet ederim. Çocuklarım küçük. Onları koysam ölür giderler, kendi yanıma alsam aç kalırlar!" diyerek ağladı. Rasülullah'ın ev halkı da üzülüp ağladılar. Oradan ayrılmadan hakkında Kur'an nazil oldu. Rasülullah (s.a.v) "Ya Havle müjde!" buyurdular. Onun Mücadile lakabıyla anılmasına vesile olan Mücadele suresinin ilk dört ayetini okudular. Kocasını çağırtıp keffaret ödemesi gerektiğini söylediler. Köle azat etmeye ve pesipeşine iki ay oruç tutmaya gücü yetmeveceğini ancak yardım olursa, altmış miskini doyurabileceğini kabul etti. Rasülullah, Havle'yi Ümmül. Münzir'e gönderdi. Ondan aldığı hurmayı fakirlere dağıttı. Sahabiler güzel konuşmasıyla da tanınan Havle binti Sa'lebe'ye saygı gösterirlerdi. Bir defasında Hz. Ömer'i lafa tuttu ve ona öğütler verdi. Bu tavrının sebebi Hz. Ömer'e sorulunca şöyle cevapladı. "Allah'a yemin ederim ki bu yaşlı kadın beni akşama kadar tutsaydı onu dinlerdim. Bu yaşlı kadının kim olduğunu biliyor musunuz? Yüce Allah (c.c) onun sözünü yedi kat semadan dinlemiştir. Ömer onu hiç dinlemez olur mu?" Havle'nin ne zaman vefat ettiği bilinmemektedir. Hamdi
Boydak
|
