|
 
Misal ile anlatım tarzında birkaç öğe var:
1-Benzeyen (anlatılan şeydir)
2- Kendisine benzetilen (misal verilen şeydir)
3- Benzetme yönü (iki şeyin benzerlik yönü)
4- Benzetme edadı (gibi, sanki, kadar, adeta, tıpkı kelimeleri)
ki cümle içinde kullanılmayabilir örnek: Gül tenli bebek
(bebeğin teni gül gibi tazedir denmiyor) benzetme edatının
kullanılmadığı ifadelere teşbih-i beliğ deniyor. (Güzel teşbih)
Edebiyat bilimi, misal ile anlatım tarzı hakkında, “aralarında
benzerlik olan iki şeyden biri zayıf, biri kuvvetli olandır”
diyor.
Burada özellikle vurgulamak istediğim bir şey var:
“Asıl anlatılan şey, verilen misalin kendisi değildir, Onunla
anlatılan şeydir.”
Verilen misal, anlatılan şeyin karşısında daha güçsüz bulunuyor.
Verilen örnekler kesinlikle yaşanmıştır, fakat verilen örnek
gerçekte olsa da olmasa da bu, anlatılan gerçeğin karşısında
önemini tamamen kaybediyor çünkü; bu noktada misal olarak
verilen mucizeleri veya olayları, görenlerle görmeyenler
arasında bir fark kalmıyor. Çünkü asıl anlatılan şey misalin
kendisi değil, onunla anlatılan, herkesin gördüğü ve içinde
yaşadığı durumdur.
Diğer bir yönden de, mucizeleri gören ve görmeyenler arasında
eşitsizlik gibi bir durum, bu yüzden söz konusu olmuyor.
Tüm
Rasul ve kavimlerin kıssaları, şu an yaşanan bir gerçeği
anlatıyor. Kuran’daki birçok olayın / olgunun hangi gerçeği
anlattığını yaşadığımız hayattaki benzeri duruma bakarak
görebiliyoruz.
“Kur’an’da
Mecaz İfadeler” Yazımızda Kur’an misallerinden ilki olarak
“Kitap” misalini anlatmaya çalışmıştık.
Kur’an kendisini, Kâinat kitabına misal olarak vermektedir.
Misal ile anlatım tarzına göre:
1-
Benzeyen: Kainat
2-
Kendisine benzetilen: Kur’an
3-
Benzetme yönü: bu kitabın Allah’tan başkaları tarafından asla
yapılamayacağı gerçeğidir.
4-
Benzetme edatı (gibi) kullanılmamış, hatta “benzeyen” başka
yerlerde farklı şekillerde ifade edilmiştir. Bunun nedenlerini
düşünmenizi tavsiye ederim.
Yaşayan gerçekler var, onları anlatmak ve gözlerimizi açmak için
Kur’an’da yine yaşanmış benzeri olaylar misal verilmektedir.
Kur’an misallerinden ikincisi olarak bu bölümde İsrailoğullarını
örnek alıyoruz.
İsrailoğulları misali ile kimler anlatılıyor?
İsrail oğullarını alemlere üstün kılan nedir? Onlara verilen
büyük nimetler nedir?
1- İçlerinden büyük bir “Nebi” çıkarılması,
2- Her şeyi açıklayan, doğru ile yanlışı ayıran / mümin ile
inkarcıyı ayıran, büyük haberi (ahiret) veren, doğruya hidayet
eden “Kitap” verilmesi,
3- İçlerinde bulunduğu Zulüm düzelerinden kurtarılmaları vb.
4- Cennet yurdunun vaad edilmesi,
5- Daha birçok benzeyen önemli yönler mevcuttur.
Benzeme yönlerine bakarsak İsrailoğullarına verilen bu büyük
nimetler genel olarak “insanlığa” özel olarak “Müslümanlara”
verilmiştir. Değil mi?
Turgut Sak
turgutsak@gmail.com
İstanbul-01.08.2006
http://sufizmveinsan.com
|
