|
 
Geçen
yazıda BIOS Setup’ ın ilk görülen bölümü olan Standart
Cmos Setup Bölümünü işlemiştik. Bu bölümde ise onun
hemen altındaki satır olan BIOS Features Setup bölümünü
ele alacağız. Bu bölümlerin en ince ayrıntısına kadar
bilinmesi son kullanıcı
için gerekli olmayabilir fakat bilgisayar kullanırken onun
hakkında ne kadar çok bilgiye sahip olursak, bilgisayarımızın
da o kadar sahibi oluruz ve karşılaştığımız
sorunlarla daha çabuk ve bilinçli olarak başa çıkabiliriz.
BIOS
Features setup:
Bu
bölümde sistem performansını artırmak veya bazı sistem özelliklerini
tercihlerinize göre belirlemek için seçenekler bulunur. Bazıları,
anakartınızı tasarımına göre olduğu gibi (default) bırakılmalıdır.
CPU
Internal Core Speed.
Bu
sayfadaki ekran görüntüsünde görülmese de bazı anakartların
özelliğine bağlı olarak burada işlemcinin hızı görülür.
Bazı BIOS’ larda bu değiştirilebilir bir seçenek değildir.
Ancak bazı anakartlarda işlemci terfileri için bu bir seçenek
olarak verilmiştir ve işlemci hızını anakart üzerindeki
karışık jumperlar ile değil, doğrudan BIOS yazılımından
ayarlamanıza izin verir. Bazı BIOS’ larda ana menüde
CPU&CHIPSET SETUP adlı ayrı bir bölümü de yer alabilir.
Virus
Warning.
Bu
seçenek “Enabled” konumuna getirilmişse diskin boot sektöründe
veya bölmeleme tablosunda (partition table) kazara veya virüsler
marifeti ile değişiklik yapılmasını engeller. Boot virüsleri
için güzel bir önlemdir. Ancak diski FDISK ile biçimlenirken
veya Windows kurulurken bu bölmeler de değiştirildiği için,
bu seçeneği “Disabled” konumuna getirmezseniz, diski FDISK
ile bölmeleyip format atamazsınız. Anakart kitapçığınızda
bu seçeneğin sürekli “Disabled” konumunda tutulması
gerektiği de yazıyor olabilir. Bunun nedeni, yeni işletim
sistemlerinin bunu gerektirmesidir.
CPU
Internal Cache.
Bazı
BIOS’ larda “CPU Level1 cache” olarak da görünür. PII işlemcilerde
önbellek işlemci üzerindedir. Sık kullanılan bazı bilgiler
disk veya sistem belleği (RAM) yerine, geçici olarak hızlı
önbellekte tutulabilir. Böylece bazı işlemler daha hızlı
gerçekleştirilir. Sisteminizin performansını artırmak için
bu seçeneği sürekli “Enabled” konumunda tutmalısınız.
BIOS
Update.
BIOS
yongası ile bütünleşik BIOS güncelleme modülünün işlemciye
gerekli bilgileri iletmesini sağlar.
CPU
Fast String.
Performansı
artırır. Bu yüzden “Enabled” konumunda durmalıdır.
Quick
Power On Self Test.
POST
işleminin dört kez yerine (bazı PC’ lerde üç kez) bir kez
yapılmasını sağlar. Sistemin hızlı açılmasını sağlamak
için “Enabled” konumunda olması gerekir.
BOOT
Sequence.
PC’
niz açıldığında BIOS’ un işletim sistemi için önce
hangi sürücüye bakması gerektiğini söyler. Sistemi açılış
disketiyle açacaksanız, bu sırayı A, C ... olarak değiştirebilirsiniz.
Ama bu, açılışın biraz yavaşlamasına yol açar. Hızlandırmak
içinse C, A ... olarak durmalıdır. Yeni BIOS’ larda
(Celeron Board’ lardan başlayarak sonrakiler. Bazı MMX
anakartlarda da CD-ROM seçeneği bulunabilir.) sistemin CD-ROM
sürücüden veya diğer sürücülerden açılması için
CD-ROM, E, F, LS/ZIP gibi seçenekler de bulunur.
HDD
Sequence SCSI/IDE First.
Bazı
yeni BIOS’ larda SCSI ve IDE diskleri bir arada kullananlar için
konulan bu yeni seçenek, SCSI’ ye ayarlandığında sistemin
SCSI diskten açılmasını sağlar. IDE ve SCSI sürücüler üzerinde
birden fazla işletim sisteminin boot edilmesinde de kullanılabilir.
Boot
Up Floppy Seek.
Bu
seçenek “Enabled” konumunda ise, açılışta disket sürücü
bir kez aranır. Ama “Disabled” konumundaysa sistem ara sıra
disket sürücüyü yoklayarak doğru çalışıp çalışmadığını
kontrol eder. Sisteminizin
ara sıra işlemi kesip disket sürücüyü yoklamasını
istemiyorsanız “Enabled” konumuna getirin; çünkü DEFAULT
ayarı “Disabled” dır.
Floppy
Disk Access Control.
Bazı
BIOS’ larda bulunan bu ayar, sabit diskten disket sürücüye
dosya kopyalanmasını engeller. R/W (Read/Write) seçilmişse,
diskete yazma yapılabilir ve disket okunabilir.
IDE
HDD Block Mode Sectors.
Bu
seçenek, disklerde veri transferi başına bir sektör yerine
her transferde birden
fazla sektörün işleme alınmasını sağlayarak disk
performansını artırır. Tüm yeni diskler bu özelliği
destekler. Bu tür yeni disklerde seçenek “HDD Max” olmalıdır.
Boot
Up NumLock Status.
Klavyenizin
sağındaki numerik tuş dizisi - klavyenizde NumLock tuşu basılı
ise – rakamları yazmak için de kullanılabilir, ok ve
fonksiyon (sayfa yukarı/aşağı kaydırma, metin sonuna/başına
gitme vs.) tuşları olarak da. BIOS’ ta bu seçeneği
“On” durumuna getirirseniz; sistem açıldığında NumLock
tuşuna basmışsınız gibi olur ve numerik klavye rakamları
yazar.
Gate
A20 Option.
Bu
seçenek, sistemin 1 MB üzerindeki uzatılmış belleği
(extended memory) nasıl kullanılacağı ile ilgilidir.
“Fast” seçilmişse, sistem yonga seti Gate A20 yi kontrol
eder. “Normal” e ayarlanmışsa klavye denetçisindeki bir
pin bunu denetler. Gate A20’ yi fast olarak seçmek, özellikle
Windows ve OS/2 de sistem performansını artırır.
Typematic
Rate.
Üç
seçenek halinde bulunur. (Bazı BIOS’ larda, “BIOS Features
Setup” ekranın sağ tarafında yer alır.) Klavyede basılı
tutulan bir tuşun tekrarlanma hızını ayarlayan bu seçeneklerden
ilki ‘Typematic Rate Setting’ dir ve “Enabled” konumuna
getirildiğinde ikinci ve üçüncü seçeneklerin
ayarlanabilmesini sağlar. “Typematic Rate (chars/sec)” adlı
ikinci seçenek, klavyede bir tuşu basılı tuttuğunuzda,
saniyede aynı karakterden kaç adet yazacağını belirtir. Pek
gerekli bir ayar olduğu söylenemez. Üçüncü ayar olan
Typematic Rate Delay ise, bir klavye tuşunu basılı tuttuğunuzda,
aynı karakterin tekrarlanarak yazılması için arada kaç
milisaniye süre olması gerektiğini belirler.
Security
Option.
Siteminize
ve BIOS Setup’ taki ayarlara başkalarının ulaşamaması için
BIOS Setup’ tan nasıl şifre koyabileceğinizi yazının
ilerleyen bölümlerinde öğrenebilirsiniz. Bu seçenek ise bu
şifrelerin sistem için mi yoksa BIOS Setup için mi olacağını
belirler. Burası önemlidir. Hani bazen şifre koyduğunuz halde sisteminiz
olağan durumunda açılır da akıl erdiremez, belki de
sinirlenirsiniz “şifre koydum ama yürürlüğe girmedi”
dersiniz. Bu gibi durumlarda buradaki ayar “Startup”
konumundadır. Yapmamız gereken sadece Security Option’ a
girip bu ayarımızı “System” konumuna getirmektir.
Diğer durumda şifre BIOS Setup’ a girmek için çalışır.
PS/2
Mouse Function Control.
Yeni
sistemlerde fare bir COM portuna değil, yuvarlak bir PS/2
portuna bağlanır. Bunun için bir PS/2 mouse’ unuzun olması
gerekir. İşte bu ayar “Auto” ise sistem açılışta PS/2
fareyi tanır ve IRQ12’ yi bu fareye ayırır. Aksi halde
IRQ12 başka kartlara ayarlanabilir.
PCI/VGA
Palette Snoop.
Bazı
grafik kartları (örneğin grafik hızlandırıcılar) standart
VGA olmayabilir ve renkleri düzgün şekilde göstermeyebilir.
Bu ayarın “Enabled” yapılması sorunu giderir. Böyle bir
sorununuz yoksa ayarın “Disabled”
olarak bırakılması önerilir.
OS/2
Onboard Memory >64MB.
OS
işletim sistemiyle birlikte 64MB’ tan büyük DRAM kullanıyorsanız,
bu ayarı “Enabled” yapın. Aksi halde “Disabled” olsun.
Video
ROM BIOS Shadow.
Bu
ayar “Enabled” yapıldığında video BIOS’ unun ROM tipi
bellekten RAM tipi belleğe aktarılmasını sağlar. RAM tipi
bellek ROM’ dan hızlı olduğu için, “Shadow” adı
verilen bu işlem sayesinde sistem performansı artar. Hemen bu
seçeneğin altında bir dizi bellek adresi göreceksiniz.
Bunlar ROM kullanan diğer kartlara aynı işlemi uygulamak içindir.
Ancak kitapçıklarına bakarak bu kartların hangi adresleri
kullandığını öğrenmeli, ona gör bu seçenekleri
“Enabled” konumuna getirmelisiniz. Çünkü bu işlem
640-1024K arasındaki bellekten çalar.
İstanbul
- 22.12.2001
http://sufizmveinsan.com
Kaynak:
Bilgisayar
Okulu Dergisi – Fasikül 5
|
