Evrim türleri: 1) Büyük Patlama’yla başlayıp canlılığı da barındıran kozmik; 2) Türlerin kültürel; 3) Bunların karşılıklı ve habitatla olan etkileşimleri olarak özetlenebilir.

100.000 sene önce Afrika’da ortaya çıkıp, 8000 sene önce kültürel patlama yapan Homo sapiens sapienste, bilinen türlerden farklı olarak, kültürel evrim biyolojik olanın önüne geçti. Aynı genetik yapıya mensup olan insanoğlu, on binlerce senelik göçleri vesilesiyle genetik değişimlere uğradı. Mozaik evrim denen bu farklılaşmalar türümüzün her bir numûnesinin diğerinden çocuk sâhibi olmasına izin verecek kadar ehemmiyetsizdir. Farklı yerlere giderken kendi genetik ve memetik havuzunda dfeğişmeler oldu, büyüsel düşünceyle vahşi tabiat yasaları karşısında konsantrik halkalar hâlinde kümelendi. Avcı-toplayıcılıktan ziraata geçişle dinler, felsefeler doğabildi.

Fizyonomisi benzeyen gruplar ilk kabileleri oluşturdular ve lisan yeteneğiyle özdeşleştiler. Kalabalıklaştığında sıra dışı fikirleri, idrakleri ve karizmasıyla orta çıkan bir bölücü kendi grubunu kopararak başka bir yere göçtü. Dinlerin doğuşu ve yayılışı bu yolla oldu. Sonuçta, farklı yerlerde öbeklenen ama benzer genetik özellikler taşıyan, inançları ufak farklılıklar oluşturan bu kabileler etnisiteye kavuştular. Yâni etnik kimlik bol mutasyona uğramaya eğilimli üçüncü türden bir evrimdir. Hâlâ “modern” insanın girmediği veya pek girmediği yerlerde bu gruplar mevcuttur. Büyük dinler tamamen memetik sosyal kurumlardır; mutasyonları çoktur. Tarihimiz aynı dinin kutsal değerlerine dua ederek birbirimizi mahvedişin hikâyesidir.

Yeni Çağ ile birlikte genetiği az önemseyen “kavimler”, sonunda da memetik ortaklığı değer yargısı olarak gören “milletler” evrimleşmişti.

Günümüz dünyasında bir insanın kimliğini oluşturan birkaç komponentten bahsedebiliriz:

1) Etnik,
2) Dinî,
3) Millî,
4) İnsanî.

Millî kimlik diğerlerini zâten barındıran ve farklılıkları aşurenin mâlzemesi gibi görebilen aşamadır ve ikinci türdendir. Bütün insanların eşit olacakları birinci türden kozmik / /evrimsel/ insanî / ilâhî evrim ütopik gözüküyor…

KAYNAKLAR:
1)Rossano MJ (2003) Evolutionary Psychology. New York: John Wiley & Sons.
2)Bolsover SR, Hyams JS, Shephard EA, White HA (1997) From Genes to Cells. New York: John Wiley & Sons.
3)McGuffin P, Owen M, Gottesman II (2004) Psychiatric Genetics & Genomics. Oxford: Oxford University Press.