Hayat imtihanında muvaffak olabilmek için, Müslüman haddini bilmeli

 ve Rabb’ine tam bir teslimiyet göstermelidir.

 İnsan, bela ve musibetle olduğu kadar rahatlık ve varlıkla da imtihan olunabilir.”

Her birimiz dünya hayatına imtihan için gönderildik. Bu durum herkes tarafından bilindiği halde, gözden uzak tutulan ölüm, hayatın kaçınılmaz gerçeğidir. Allah ölümü ve hayatı, kullarının en güzel amelleri işleyip işlemeyeceğini sınamak için yaratmıştır.

Nitekim Rabbimiz, “O ki, hanginizin daha güzel davranacağını sınamak için ölümü ve hayatı yaratmıştır.”[1] buyurmaktadır. Dolayısıyla insan, hayat sermayesini maddi ve manevi kabiliyetlerini en iyi şekilde geliştirme yönünde kullanmak durumundadır.

Yaratıcımız Peygamberlerine dahi ebedi bir hayat vermediğini beyan etmektedir.

“Biz, senden önce de hiçbir beşere ebedîlik vermedik.”[2] Ancak buna rağmen bizler, her gün nicelerinin ölümünü görüp duyduğumuz halde, ebedi yaşayacakmış gibi dünya işlerine dalar gideriz.

Bu çerçevede, bela ve musibetler imtihan vesilesi olduğu gibi, varlık ve zenginlik de imtihan vesilesidir. Belli bir zenginliğe ulaşanlar, o mallarının içinde, ihtiyaç sahiplerinin hakkının olduğunu[3] unutmamalıdırlar.

Allah nice hikmetlere binaen[4] böyle bir sistem kurmuştur. “Sevdiğiniz şeylerden başkalarına da vermedikçe, tam bir iyilik vasfına eremezsiniz. Her ne harcarsanız şüphesiz Allah onu bilir.”[5]

Yani, Allah yolunda infak edilen şeylerin, en güzellerden olması gerekir ki, zenginlik sebebiyle yapılan imtihanda muvaffak olunabilsin. Aksi halde Müslüman, zekat[6] ibadetini yerine getirmediği için kötüler arasına karışabilir. Bu da insanın ebedi hayatı için felaket olabilir.

Kimin ne ile sınanacağı belli olmaz. Kişi her daim haddini bilmeli ve Rabbi karşısında kulluk bilinciyle ibadetlerinde ihlasa riayet etmelidir.

Kul eriştiği güzellikleri nimet olarak görmeli ve Rabbi’nden bilmelidir. Başına gelen bela ve musibetleri de kendi hata ve kusuruna yormalıdır.[7] “Sana güzellikten her ne ulaşırsa, bil ki Allah'tandır; kötülükten de başına her ne gelirse anla ki sendendir!”[8]

Hepimiz insan olarak, bazı iyi davranışlarımızın yanı sıra, hata ve kötülük de yapabiliyoruz. Ancak gerçek insanlık, hataların azaltılması ve güzelliklerin çoğaltılmasıyla mümkün olmaktadır.

İnsan potansiyel olarak iyi ve kötü arasında bir yerdedir. İç dünyasındaki çatışmaları iyiden yana yönlendirerek olgunlaşabilen kişi, gerçek insanlık boyutuna yükselebilir.

Kendini gerçekleştirerek nefsini kötülüklerden arındırabilen kişi, her iki âlemde huzur ve mutluluğa erebilir. Nitekim, hidayet rehberimiz de şöyle haber verilmektedir:

“Sonra da ona (insana) iyilik ve kötülük kabiliyeti verene and olsun ki, nefsini kötülüklerden arındıran kurtuluşa ermiştir, kendini fenalıklara gömen kimse de ziyana uğramıştır”[9] İki cihanda da zarara uğramamak için her ne olursa olsun, haram ve kötülüklere bulaşmamak gerekmektedir.

Kötülüklerden uzaklaşıp iyiliklerle buluşabilmek için insan daima iradesine sahip olmalıdır. Zaten insanı, insan yapan iradesidir.

Kendini gerçekleştirme ve Rabbi katında iyi bir kul olma gayreti göstermeyenlerin, hayatı da anlamsızlaşır. Böyle kimselerin kalıcı bir eser bırakma ve iyi bir insan olma ihtimalleri düşüktür.

Çünkü, yüce Yaratıcı, herkese değişik kabiliyet ve kapasiteler vermiştir. Herkes bu kapasitesini nasıl ve nerede kullandığından sorumludur. Bu kabiliyetleri insanlık ve Müslümanlık yararına kullanma stratejileri üretmek her şuurlu kimsenin vazifesidir.

Ne yarattığını en iyi Bilen, bizim maddî ve manevi ihtiyaçlarımızı da gayet iyi bilmekte ve bu hususta da; insan Peygamber, Kitap ve âlimler vasıtasıyla bize rehberlik yapmaktadır.

Bu ilahî rehberlikten istifade edilerek geliştirilecek stratejiler, ehil ellerde işlerlik kazandığı ölçüde, ferdi ve toplumsal problemlerimizin çözülme ihtimali de yükselecektir. Hayatımızı şekillendirecek kararlar verirken bir bilene sorma, istişare ve danışma kanalları daima açık tutulmalı, düşmeden önce düşünerek hareket edilmelidir.

Zira hayat bir imtihandır ve kimin ne ile denenip sınacağı belli olmaz. Bazıları varlık, bazıları yokluk, bazıları makam-mevki ve bazıları hastalık ve daha nice imtihan vesilesi ile sınanırlar...

“Her canlı ölümü tadacaktır. Sizi bir imtihan olarak kötülük ve iyilik ile deneyeceğiz; hepiniz de sonunda bize döndürüleceksiniz”[10]

Bu âyette Yaratıcımız, hayatımızın bir gün son bulacağını, ölüm gerçeğine dikkat çekerek vurgulamaktadır. Hayatın akışı içinde, her insanın bir şekilde imtihan edileceğini daha pek çok âyet beyan etmektedir.

İmtihanın boyutlarını daha iyi anlayabilmemiz için yüce Allah “Biz, insanların hangisinin daha güzel amel edeceğini deneyelim diye yeryüzündeki her şeyi dünyanın kendine mahsus bir ziynet yaptık”[11] buyurmaktadır.

İnsanların günlük yaşayışlarına bakıldığında görülecektir ki; dünya hayatı ahirete göre peşin gibi gözüktüğünden, insanlar hesabı ve ebedi hayatı unutmuş bir tutum içinde yaşamlarını sürdürmektedirler.

İnsanî münasebetlerimiz, alış-verişlerimiz ve her türlü muamelemiz, bu gözle incelendiğinde, bunun pek çok örneği bulunabilecektir.

Rabbimiz, bu noktada da rahmetiyle kullarını ikaz etmekte, “Servet ve oğullar, dünya hayatının süsüdür; ölümsüz olan iyi işler ise Rabbinin nezdinde hem sevapça daha hayırlı, hem de ümit bağlamaya daha lâyıktır”[12] buyurarak tercihlerimizi, kalıcı, güzel amellere yöneltmemizi emretmektedir. “Sizin için daha hayırlı olduğu halde bir şeyi sevmemeniz mümkündür. Sizin için daha kötü olduğu halde bir şeyi sevmeniz de mümkündür. Allah bilir, siz bilmezsiniz.”[13]

“İyilik yap denize at, balık bilmezse Hâlık bilir. Çünkü iyiliğe iyilik her kişinin, kötülüğe iyilik er kişinin kârıdır.” İnsan, dünyaya kabiliyetlerini geliştirerek, kötülüklerden uzaklaşmak ve en iyiyi yapmak suretiyle bu imtihanda başarılı olup olamayacağının sınanması için gönderilmiştir. Kötülüğü, iyilikle ortadan kaldırma prensibini[14] uygulayarak ilâhî hoşnutluğu kazanma temennisiyle…