Oral implantoloji, diş hekimliğinin özel bir eğitim ve hüner gerektiren bir dalıdır.
Kısaca, kemik içerisine veya kemiğin üzerindeki periost ve mukozasının kaldırılması ile kemik üstüne,periostun altına implant yerleştirilmesi işlemi olarak tanımlayabiliriz.

Çeşitli nedenlerle kaybedilmiş dişlerin yerine,yapılacak  protezlere destek olmak amacı ile değişik yapı ve şekillerdeki alloplastik maddelerin çeşitli cerrahi işlemlerle ağız mukozası altına veya çene kemiklerinin içine yerleştirilmesi, implant uygulamaları olarak tanımlanır.
Yerleştirilen bu maddelere de “implant” adı verilir.
Kullanılan materyal, kemik tarafından kabul edilebilen metal veya seramikten yapılır. Kemik içi implantlar, alt çene veya üst çene içerisine yerleştirilmek üzere özel olarak vida,iğne,plaka,kök ve silindir şeklinde imal edilmiştir.

Diş kayıplarının sonucunda gerek çekim nedeniyle gerekse fizyolojik olarak oluşan kemik rezorbsiyonları (kemik erimeleri),çene kemiğinin seviyesinin ve hacminin azalmasına neden olmaktadır. Bu durum, uygulanacak protezin stabilitesinin,retansiyonunun,çiğneme fonksiyonunun azalmasına ve yüz estetiğinin değişmesine neden olur. Ayrıca hasta psikolojisini de direkt olarak etkileyen nedenlerden biridir.
İmplant uygulamalarının ana hedefi ;implantlar ve bunlardan destek alan implant üstü protezler ile her türlü dişsizliğin ve eksik fonksiyonların giderilmesidir.

Oral implantolojinin hedefi; dişi çeker çekmez implant uygulamak sureti ile çekim sonunda meydana gelen kemik erimesini önlemek ve implant yüzeyini örten maddenin kemikle çok kısa bir sürede ve çok kuvvetli bir bağlantı yapmasını sağlayarak , yapılacak protez yüklemesi için geçen zamanı minimuma indirmektir.
Diş implantları hakkında ilk bulgu, 1931 yılında Honduras’ta Ulva vadisinde, milattan sonra 600 yılları civarında yaşamış olan Mayalara ait bir mezar kazısında elde edilmiştir.

Bulunan alt çenede kaybedilmiş üç kesici diş yerine deniz hayvanlarının kabuklarından diş şekline getirilmiş parçaların yerleştirildiği tespit edilmiştir.

Ambrose Pare’ (1510-1590) dişlerin transportasyon ve reimplantasyonundan bahseden ilk diş hekimidir.

19 yy. sonları ve 20 yy. içerisinde diş hekimleri çeşitli maddeler kullanarak farklı farklı şekillerde implantlar uygulamaya başlamışlardır.

21 yy’a girdiğimiz bu dönemde yüzden fazla implant tipi piyasada satılmakta ve çoğunluğu, titanyumdan yapılmış olan bu maddeler, diş hekimleri tarafından hastalara uygulanmaktadır. Şu anda kullanılan materyaller içinde hasta için en uygunu titanyumdan yapılan implantlardır.

İmplant uygulaması gerektiren durumlar:
1) Bir veya daha fazla diş eksikliği olan ve çenedeki eksik diş boşluğunun yanındaki dişlerin köprü protezi yapılması için kesilmesinin istenmediği,
2) Çenenin arka bölümlerinde oluşan diş kayıpları nedeniyle köprü protezinin uygulanamadığı,
3) Hastanın hareketli protez (takıp çıkarılan, kancalı, çıtçıtlı) kullanmak istemediği durumlarda,
4) Tamamen dişsiz çenelerde total protez (damak) kullanılmasının mümkün olmadığı veya hastanın protez kullanmayı istemediği hallerde bu işleme başvurulur.

İmplant uygulamalarında başarı, aşağıdaki konuların çok iyi bilinmesi ve uygulanması ile mümkündür:

1) İmplant yapılacak hastaların ve durumların çok iyi değerlendirilmesi;

Bu uygulama için başvuran hastaların çoğu, diş hekimine geldiği zaman, dişlerde ve diş etlerinde çeşitli hastalıklar, diş kayıpları, travma ve çene kemiklerinde atrofi tespit edilir.Amaç bu hastaların diş ve ağız sağlığını; estetik,fonksiyon,rahatlık ve sağlık bakımlarından iyi bir seviyeye ulaştırmaktır. Bunun için hastanın ne istediğini , şikayetini, ağzındaki problemi, genel sağlık durumunu , sosyal yapısını ve maddi durumunu iyi değerlendirmek gerekir.

2) Diş hekimliği ve tıbba ait bilgiler  çok iyi bilinmeli, uygulanacak tedavi yöntemine göre doğru kullanılmalıdır. İmplant için başvuran hastaların büyük bir çoğunluğunu elli- altmış yaş civarı ve üzerindekiler oluşturmaktadır. Bu yüzden, çene kemiğindeki kayıplar göz önünde  tutulmalı anatomik özellikler çok dikkâtli tespit edilmelidir.
Ayrıca bu hastalar, gençlere kıyasla sistemik hastalıkların da etkisindedirler. Ateriosklerosiz, hipertansiyon, kalp krizi, diyabet, siroz epilepsi, tiroid gibi......
Bu durumda gelen hastalara ne gibi önlemler alınacağı,ne gibi tedavi uygulanacağı, hangi işlemlerin yapılıp hangilerinin yapılmayacağını bilmek çok   önemlidir.

3) Kullanılacak materyallerin seçimi,kemiğe uygulanacak bölgenin ve yöntemin doğru seçilmesi, bunların kemiğe uyum sağlaması  yani   Osteoentegrasyon ‘u (yaşayan kemik dokusu ile titanyum implantı arasında ,ışık mikroskobu  düzeyinde büyütme ile gözlenen direkt temas ) gereklidir.

4) İyi bir tedavi planı yapılmalıdır.

5) Operasyon teknikleri iyi bilinmelidir.

6) İyileşme ve operasyon sonrası bakıma önem verilmelidir.
İmplant yerleştirirken uygulanan çeşitli operasyon teknikleri sonucunda dokuda ödem, şiş, enfeksiyon, kanama, dikişlerin açılması, ateş gibi durumlar karşılaşılabilen komplikasyonlardır.

Uygun şartlarda yapılan bir implant operasyonu  (yani sterilizasyon, dezenfeksiyonun tam olduğu,travmanın az olduğu) doğru ve yerinde ilaçlar ile takviye edilerek hastanın şikayeti minimuma indirilebilir.  Operasyon sonrasında hastaya verilen bilgilerle post-operatif (operasyon sonrası ) süre, başarı ile atlatılabilir.

7) Kurallara uygun bir protetik tedavi(implant üzeri protez yapımı) uygulanmalıdır. 

8) İmplant bakımı hastaya öğretilmeli,hekim tarafından da uygun aralarla yapılmalıdır.

Yerleştirilen implantın çeşidine göre, implant üstü protez hemen uygulanabilir veya belirli bir süre beklenmesi gerekebilir. Her iki durumda da implantların ve çene dokularının sağlığı, son derece özenle ve çok uygun yapılmış protez yapımına bağlıdır. İmplantın yerleştirilmesi kadar, üzerine yapılacak protez de çok önemlidir.

Bütün bu işlemlerden sonra başarının devamı implant bakımı ile sağlanır. Üç- altı ay ara ile hekime kontrole gidilmesi ve hastanın bu bakımı önemsemesi tavsiye edilir.

Dr. Füsun Aydoğan
İstanbul - 09.5.2001
http://afyuksel.com

Popüler Bilim
Haziran 2001

Kaynak:
Prof. Dr. Peker Sandallı;
ORAL İMPLANTOLOJİ.