Hergün magazin dergilerinde ya da programlarında gördüğünüz ince yapılı kişiler ya da mankenler göz zevkinizi okşamakta ve hemen aklınıza fazla kilolarınız gelmektedir...Oysa zayıflığın da bir hastalık olabileceğini ya da zayıf olupta kilo almaya çalışan insanların sayısının en az şişman olupta zayıflamaya çalışanlar kadar olduğunu biliyormusunuz?

Giydikleri üzerlerinden düşecekmiş gibi duran, sağlık sorunları yaşayan, verimlilik oranı düşen kişiler kilo alma çabası içinde olabilmektedir.

Günlük kalori alımınız yaktığınız enerjiden azsa kilo almak mümkün değildir.Günlük kalori ihtiyacı kişiden kişiye değişmektedir: Bunda en önemli faktörler kişinin kilosu, boyu ve yaşına göre hesaplanan bazal metabolik hıza ilaveten günlük aktivitelerde harcanan  enerjiye eşdeğer alınan besin miktarıdır.

Bazal metabolik hızın hesaplanması için değişik yöntemler kullanılıyorsa da burda herkesin hesaplayabileceği bir formülü örnek olarak vermek istiyorum:

BMH bayan=655 + (9.5x kilo-kg) + (1.8xboy-cm) - (4.7xyaş)

BMH erkek=660 + (13.7x kilo-kg) + (5xboy-cm) -(6.8xyaş)

Zayıf kişilerin sık karşılaştığı problemler nedir?

Zayıf kişiler genelde kendilerine uygun kıyafet bulmakta zorlanırlar. Giysiler ya üzerlerine yakışmaz ya da üzerlerinden düşecek gibi durabilir. Uygun beden ölçüsü bulmakta zorlanabilir.

Zayıflık ciltte çabuk kırışmaya ve sarkmaya neden olabilir. Erkenden yaşlanmış bir yüz görünümü oluşabilir. Özellikle E ve C vitamini alımı azsa bu görüntünün oluşumu daha da çabuklaşabilir.

Bu kişiler çabuk yorulmaya eğilimlidir. İş verimleri düşüktür. Çoğunluğunda anemi (kansızlık) olabilir. Göz kararmaları, oturup kalkarken baş dönmesi sıktır. İshale bu kişilerde sık rastlanabilir. Zayıflık ve dengesiz beslenmeye bağlı olarak adet düzensizliği görülebilir. Bu kişiler alkol ve sigarada kullanıyorsa kalp-damar hastalıklarına yakalanma riskleri fazla olur.

Yeterli vitamin ve mineraller alınmadığından kişilerde sinirlilik, yorgunluk hali görülebilir. Nabız atışlarında düzensizlik, bağışıklık (direnç) sisteminde zayıflama ve buna bağlı gribal enfeksiyonlara ya da başka hastalıklara karşı yatkınlık görülür.

Aşırı zayıf olan, kilo alamayan ya da ani olarak kilo kaybeden kişilerin mutlaka hekim tarafından değerlendirilmeleri gerekir. Altta yatan başka bir hastalığın varlığı araştırılmalıdır.

Ateşli hastalıklardan sonra, katabolizmanın arttığı kanser gibi hastalıklarda, verem gibi kronik hastalıklarda, barsakları tutan tüm rahatsızlıklarda, bazal metabolik hızın arttığı hipertiroidi (tiroid hormonlarının fazla çalışması) gibi durumlarda kilo alımı azalır, hızlı kilo verilebilir.

Bunların dışında vejeteryanlar hayvansal kaynaklı ürünleri yemediklerinden dengesiz bir beslenme alışkanlıkları da varsa oldukça zayıf olabilirler.

Ayrıca anorexia nervosa ve bulumia gibi yeme bozukluğuyla giden psikiyatrik hastalıklarda da aşırı zayıflık görülür. Lady Diana buna iyi bir örnektir. Bu kişiler genellikle şişmanlıktan aşırı korkan, orta ya da üst tabakadaki genç bayanlardır. Anorexia nervosada kişi kalori alımını azaltır. Bulumiada ise genellikle aşırı yemek yedikten sonra kusma ya da laksatif kullanımı vardır.

Ülkemizde ise zayıflık nedenleri arasında barsak parazitleri, dengesiz beslenme ya da yetersiz  besleneme en sık rastlanılanlardır.

Nasıl kilo alınır?

Eğer altta yatan bir rahatsızlık yoksa zayıflık genetik, yapısal bir özellik, aşırı aktiviteye ya da yetersiz-düzensiz beslenmeye bağlı olarak kabul edilir. Günlük enerji alımına ilaveten kişiye 1000 kalorilik ek yiyecek alımı önerilir. Öğünler sıklaştırılır. Üç ara ve üç ana öğün önerilir.Enerji alımı daha çok karbonhidratların çoğaltılmasıyla sağlanmalıdır. Yağlarda yapılan artış bulantıya bazen de ishale sebep olabilir. Diyet proteini 1.5 gram/kilo olarak ayarlanmalıdır. Çünkü bazı amino asitler serotonini arttırdığından iştahsızlığa neden olur.

Besinlerin vitamin ve mineral içeriği zengin olmalıdır. Özellikle B grubu vitaminler yoğun verilmelidir. Çünkü bu grup vitaminler iştah artışı yapmaktadırlar. Zayıflara önerilecek diyetin en önemli özelliği hacim yönünden az fakat kalorisi yüksek besinler olmalıdır.

Kişilerin akşam yatmadan bir kaç saat önce yedikleri yiyecekler kendilerine direkt kilo olarak döneceğinden gece ek bir öğün bu kişilere önerilebilir.

Kilo alamamak kilo verememek kadar problem olsada unutulmaması gereken kilonuzun sağlığınızla doğru orantılı olmasıdır.

Uzm.Dr. Hülya GÜÇLÜER
hulya6@superonline.com
hgucluer@mynet.com
İstanbul - 11.09.2001
http://sufizmveinsan.com

Popüler Bilim
Kasım 2001